شکست قاطع در مرانو

در هجدهم نوامبر سال 1981 "آناتولی کارپف" 30 ساله در مرانوی ایتالیا با کسب ششمین پیروزی و در نتیجه غلبه بر "ویکتور کورچنوی" 50 ساله، از عنوان قهرمانی جهانش دفاع کرد.

برخلاف رویارویی قبلی در باگیوی فیلیپین که کارپف با اختلاف تنها 1 امتیاز به پیروزی رسید، این بار کورچنوی رویارویی را با اختلاف فاحش باخت که به The Massacre in Merano معروف شد. البته فشارها و تهدیدات شوروی و KGB در نتایج او بی تاثیر نبود. "کورچنوی" روس در حالی با پرچم سوئیس به پشت میز می رفت که خانواده اش توسط شوروی به نوعی به گروگان گرفته شده بود و به آن ها اجازه ی خروج از کشور و پیوستن به او داده نمی شد.

#WCC1981 #Merano
#AnatolyKarpov #LGB
#ViktorKorchnoi #USSR

مگنوس کارلسن 30 ساله شد

"مگنوس کارلسن" امروز 30 ساله شد. این سوپر استاد بزرگ نروژی از سال 2013 تاکنون قهرمان شطرنج جهان است.

او با لقب «موتسارت شطرنج» در سال 2013 در سن 22 سالگی با غلبه بر "آناند" برای نخستین بار به عنوان قهرمانی شطرنج جهان رسید و سپس در سال های 2014، 2016 و 2018 از عنوانش به ترتیب مقابل "آناند"، "کاریاکین" و "کاروآنا" دفاع کرد.

"مگنوس کارلسن" دارای رکورد شکست ناپذیری در 125 دیدار پیاپی و بالاترین ریتینگ تاریخ شطرنج (2882) است.

@Achmaz #MagnusCarlsen

نیکولا شافور (۱۷۹۴-۱۷۴۱ میلادی)، نویسنده فرانسوی با جملاتی تأمل برانگیز نوشته است:

«در شطرنج لطف و محبت قلب چندان به کار نمی آید؛ در عوض بازیکنان با مغز [و منطق] هدایت می شوند.»

#استراتژی: آیا سفید باید از تعویض استقبال کند؟ چرا؟ طرح پیشنهادی شما؟

سالروز دفاع دراماتیک کاسپاروف

در سال 1987 در چنین روزی "گری کاسپاروف" با شکست "آناتولی کارپف"، از عنوان قهرمانی جهانش دفاع کرد.

در این رویارویی 24 دیداره که در سویل اسپانیا برگزار شد "کاسپاروف" در دیدار بیست و سوم (به این شکل) باخت و در آستانه واگذاری رویارویی قرار گرفت اما در دیدار پایانی بیست و چهارم در حالی که حریفش "کارپف" برای پس گرفتن عنوان قهرمانی تنها به یک تساوی نیاز داشت، مقتدرانه به پیروزی رسید و طبق قوانین وقت با به تساوی رساندن نتیجه مجموع رویارویی، از عنوانش دفاع کرد.

#WCC #WCC1987
#GarryKasparov

جالب ترین قربانی وزیر تاریخ

سبک بازی بسیار چشم نواز، تهاجمی و سرشار از ترکیب "رشید نژمتدینوف" ملقب به «سوپر نژ» به اندازه ای مهلک بود که بسیاری از حریفان حتی بازیکنان مطرح جهان از ترس رقم خوردن باخت مفتضحانه و لکه دار شدن شهرت شطرنجی شان، از روبرو شدن با او واهمه داشتند.

به عنوان مثال او در وضعیت بالا در جریان دیدارش مقابل "چرنیکوف" در اقدامی بسیار غیرمنتظره، وزیرش را قربانی کرد و به پیروزی درخشان و کوبنده ای دست یافت.

بسیاری از بزرگان جهان نبوغ "نژمتدینوف" را ستوده اند. "میخائیل باتوینیک" ششمین قهرمان تاریخ شطرنج عقیده داشت که هیچ کس دید ترکیبی او را ندارد و "پولوگایفسکی" وی را استاد ابتکار عمل می دانست اما از همه جالب تر "میخائیل تال" کبیر بود که روزی که به وی باخت را شادترین!! روز زندگی اش نامید.

این هم لینک مستندی راجع به نژمتدینوف

#RashidNezhmetdinov

📕 معرفی چهار کتاب مفید

◽️ وسط‌بازی - پروفسور لازلو پولگار، 1998
◽️ آخربازی - لازلو پولگار، 1999

◽️ درک مفاهیم آخربازی - پروفسور جان نان، 2009
◽️ درک مفاهیم وسط‌بازی - جان نان، 2012

پروفسور پولگار روانشناس علوم پرورشی و «معلم خِبره» Master Teacher، بالاترین عنوان آموزگاری در مجارستان، اعتقاد داشت که نظام آموزشی حاکم در نظام سوسیالیستی کارآمد نبوده و بیشتر منجر به اتلاف وقت طلائی دوران یادگیری و پرورش ذهن بچه‌ها و مانعی برای شکوفائی، استعدادپروری و نبوغ ایشان است.

♦️به نظر او هر بچه‌ی سالمی را می‌توان با برنامه‌ی درست آموزشی و پرورشی به یک نابغه بدل کرد.

در همین راستا و با اتکا به شیوه‌های علمی آموزش صحیح به ویژه برنامه‌ریزی «ضمیر ناخودآگاه» با حداکثر سرعت و دقت، اقدام به تهیه چند کتاب تمرینی در دنیای شطرنج نموده است که در حقیقت، بازتاب و نتیجه سال‌ها تلاش و جمع‌آوری نکات آموزشی و دسته‌بندی موضوعی آنها برای تقویت «قدرت شطرنجی» دختران خود بوده است.
او که در جریان آموزش دختران (به ویژه ژوژا و یودیت/سوزان و جودیت) از حدود سن 3 سالگی اقدام به تهیه «فیش‌های» تمرینی کرده بود و در هریک سوژه مهم و قابل تکراری را ثبت کرده بود. در نهایت در سال 1998 و 1999 دو کتاب حاوی 77 سوژه متداول در مرحله وسط‌بازی و 177 سوژه متداول در آخربازی منتشر نمود.

برای هر یک از سوژه‌ها تعداد مناسبی تمرین مرتبط در نظر گرفت تا کار تمرین و بازپروری ضمیر ناخودآگاه را ساده نماید.

♦️اعتقاد کلی او بر این بود که برای یادگیری دقیق و سریع باید دانش و مهارت را به صورت «تکه تکه» یا Chunk درآورد و هر تکه را با تمرین و تکرار زیاد به ناخودآگاه وارد کرد.

در کتاب وسط بازی، 77 موضوع مختلف تاکتیک و استراتژی که بیشتر از دیگر موضوعات تکرار خواهند شد را انتخاب کرده و برای هر یک 54 مثال مرتبط آورده است که منبع بسیار جالبی برای مربیان و امر آموزش خواهد بود.
همچنین در کتاب آخربازی خود 177 سوژه مختلف را دسته‌بندی و برای هریک 24 پوزیسیون نمونه را در نظر گرفته است. در این کتاب ایده جالبی را برای دسته‌بندی موضوعی اتخاذ کرده است:
او به جای اینکه بررسی خود را به شکل مکانیکی و بر اساس حضور نوع مهره بر روی صحنه نبرد تقسیم‌بندی کند، از ایده دیگری استفاده کرده است:
او وضعیت‌های مختلف آخربازی را صرف‌نظر از نوع مهره‌هایی که در صحنه حضور دارند، با توجه به چهار الگوی مهم زیر تقسیم‌بندی کرده است:

• درون‌مایه یا motif که همان نشانه‌ی اصلی پوزیسیون برای ادامه بازی است
• ایده‌ی تکرار شونده در پوزیسیون
• نوع پوزیسیون
• استراتژی حاکم در پوزیسیون

♦️بنابراین هنرجو، با پیدا کردن الگوی مربوطه در هر پوزیسیون پی به شیوه‌ی ادامه بازی خواهد برد.

♨️ با این ترتیب آن‌چیزی که در کتابخانه‌ی حافظه‌ی اصلی هنرجو به صورت «تکه تکه» ذخیره می‌گردد، نه نوع مهره و تعداد آن در صفحه بلکه فرم و استراتژی حاکم و نشانه‌های موجود با توجه به انواع مختلف قبلاً تعیین شده است و بدین ترتیب بعد از تمرین و یادگیری «ناخودآگاه» با این «تکه» اطلاعات، «شهود» او نیز تقویت خواهد شد.

🔺 ده سال بعد، یعنی در سال 2009 پروفسور جان نان انگلیسی، که استادبزرگ حل مسئله مشهوری در جهان است و کتاب‌های متعددی در زمینه‌های مختلف شطرنجی به رشته‌ی تحریر درآورده از ایده‌‌ی مشابه پولگار در شیوه‌ی دسته‌بندی سوژه‌ها در مرحله وسط‌بازی و آخربازی استفاده کرده و درست مشابه او دو کتاب با عناوین مشابه تهیه و انتشار داد. با این تفاوت که نان، در این دو کتاب به جای ارائه تعداد زیاد تمرین مرتبط با هر سوژه، تلاش کرده موضوع را همراه با دو مثال عملی «شرح و آموزش» دهد تا هنرجویان با ادبیات «شرح مهارت» مورد نظر آشنا شوند و بتوانند آنها را درک و به دیگران نیز انتقال دهند. به عبارت دیگر شرایط مناسبی به ویژه برای مربیان فراهم آورده تا با هر سوژه آشنائی کافی پیدا کرده و برخوردی علمی با آن داشته باشند.

🔸 با این ترتیب واضح است که با درکنار یکدیگر قراردادن این چهارکتاب می‌توان مجموعه‌ی آموزشی و تمرینی مناسبی همراه با شرح هر سوژه در کنار بیش از 9500 تمرین در دست داشت که خوراک بسیار خوبی برای یادگیری بخش مهمی از مفاهیم مهم و کاربردی شطرنج است.

📕 خوشبختانه کتاب وسط‌بازی پروفسور جان نان، با عنوان «مفاهیم وسط‌بازی» در سال 1394، توسط دوست و همکار گرامی جناب مهندس محمد اسماعیل با زبانی بسیار شیوا و سلیس به فارسی ترجمه شده که منبع بسیار خوبی برای هنرجویان، مربیان و دوستداران شطرنج است. این کتاب توسط 👈 انتشارات شباهنگ منتشر شده و در بازار کتاب موجود است.

برای دریافت pdf نسخه اصلی هر یک از چهار کتاب فوق 👈 اینجا کلیک کنید و برای دریافت بخشی از کتاب ترجمه به فارسی شده 👈 اینجا کلیک کنید.

مطالعه و تمرین جدی هر چهار کتاب اکیداً توصیه می‌شود.

محمّد خیرخواه
19 دیماه 1399
.

📕بازنگری محتوای دو کتاب جالب و مهم:

◽️«تصمیم‌گیری در لحظات بحرانی»
◽️«تصمیم‌گیری در پوزیسیون‌های بحرانی»


نویسنده: استادبزرگ یوسیف دورفمان
نام اصلی انگلیسی دو کتاب: The Critical Moment و The Method in Chess
زبان اصلی کتاب: روسی
مترجم روسی به انگلیسی: Ken Neat
مترجم انگلیسی به فارسی هر دو کتاب: محمّد خیرخواه ثابت قدم
ناشر: انتشارات شباهنگ
تاریخ انتشار: فروردین 97 و خرداد 98


اوضاع شطرنج ایران در سطح جهانی نسبت به 5 الی 6 سال پیش تغییرات چشمگیری داشته و اکنون بسیاری از شطرنجبازان نیرومند و جوان ما در سطوح بالای جهانی کاملاً شناخته شده و مطرح هستند.

♦️ اینکه پرهام مقصودلو و علیرضا فیروزجا در سن 21 و 19 سالگی چگونه توانسته‌اند حداکثر قابلیت‌های خویش را در عمل به نمایش درآورند و موفقیت‌های خیره‌کننده در برابر سوپر استادهای بزرگ دنیا داشته باشد، احتمالاً پرسش ذهن بسیاری از شطرنجبازان نوجوان کشور است🤔

💢 به یقین یکی از دلایل عمده‌ی این موفقیت تمرین هدفمند و مستمر ایشان است که با انگیزه‌ی زیاد برای کسب مدارج بالاتر و موفقیت‌های بیشتر همراه شده است.

◽️اما همه ما خوب می‌دانیم که تمرین بدون توجه و دقت به ریزه‌کاری‌ها و مهارت‌های تکنیکی، تاکتیکی و به‌ویژه استراتژیک به‌جایی نخواهد رسید و هستند دوستان شطرنجبازی که به‌رغم توانائی‌های بالقوه و خوب شطرنجی حتی با گذشت بیش از 30 سال تمرین و بازی مداوم ولی بدون برنامه، موفقیت قابل‌توجهی کسب نکرده‌اند! 🤔

از سوی دیگر در طول تاریخ بسیاری از خِبرگان تلاش کرده‌اند تا اسرار این بازی فکری و خردمندانه را کشف و «نسخه‌ی عمومی» برای آن بپیچند و به‌رغم آنکه اغلب در این راه موفق نبوده‌اند اما در این میان دست‌کم بهانه‌ و عاملی برای رشد و شناخت جنبه‌های مختلف این بازی زیبا شده‌اند. اشاره به نام مورفی، اشتاینیتز، نیمزوویچ، بلومنفلد، رومانوفسکی، باتوینیک، زایتسف، شاشین، دوورتسکی و بسیاری دیگر از قهرمانان و تئوریسین‌های معروف دنیای شطرنج یادآور این کوشش شگرف هستند.

استاد بزرگ روس (ذاتاً اهل اکراین است) یوسیف دورفمان، که خود بازیکنی بسیار نیرومند بوده و در بسیاری از مسابقات قهرمانی شطرنج شوروی شرکت داشته و با بزرگان متعددی بازی کرده است، یکی از مربیان دقیق، تیزبین و با تجربه‌ی شطرنج است. او در جریان مربیگری خویش به نکاتی توجه کرده که قبلاً از زاویه دیگری به آنها توجه می‌شده و توانسته ایده‌ها و نگاه نوین خویش را به شکلی سازمان یافته و در قالب «شیوه‌نامه‌ی کلی» درآورده تا شاگردانش به راحتی بتوانند از این دستورالعمل مفید و کاربردی استفاده کرده و به نوعی تجارب خویش را به نحو مطلوب به ایشان منتقل کند.

دورفمان در دو کتاب خود به موضوعات مهم زیر اشاره می‌کند:

1) ارزیابی صحیح پوزیسیون و تفکیک پارامترهای استاتیک و دینامیک

2) انتخاب نوع حرکت کاندیدا و تعیین لیستی از آنها

3) انتخاب بهترین حرکت و ارایه دلایل مستدل برای این تصمیم

4) تصمیم‌گیری درباره‌ی موضوعات متداول و پاسخ به سوالات مهمی نظیر:

4-1) امنیت شاه چه معنایی دارد؟
چه پناه‌گاهی برای شاه «ایمن» است؟ و اصولاً نقش ایمنی شاه در تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب حرکت چگونه است؟

4-2) تشخیص زمان مناسب برای تعویض فیل و اسب چگونه است؟ و برای این منظور چه شرایطی باید ایجاد شده باشد؟

4-3) تشخیص شرایط مناسب برای تعویض دو وزیر چگونه است؟ معیارهای تصمیم‌گیری در این مورد چیست؟

4-4) نقش و تقابل زوج همکار (فیل + وزیر) یا (اسب + وزیر) چگونه است؟ در چه شرایطی باید در انتخاب نوع همکاری آنها دقت و وسواس داشته باشیم؟

4-5) معیارهای تصمیم‌گیری برای انتخاب زوج همکار (رُخ + اسب) یا (رُخ + فیل) چگونه است؟

4-6) تشخیص زمان مناسب برای ایجاد دگرگونی در شکل ساختار پیاده چگونه است؟

4-7) شیوه‌ ایجاد و بهره‌برداری صحیح از «پایگاه» و تصمیم‌گیری درباره‌ی نوع سواری که باید در آن نشاند چگونه است؟

♦️در حقیقت موضوعات اشاره شده به‌نظر دقیقاً همان نکات مهمی هستند که در هر بازی، شطرنجباز مستقیماً درباره‌ی آنها باید «تصمیم‌گیری» کند و شاید مهمترین زیبائی شطرنج در انتخاب «بهترین تصمیمات» در همین مراحل باشد.
نتیجه‌ی این تصمیم‌گیری‌های صحیح است که در نهایت منجر به پیروزی یا شکست وی خواهد شد.

مطالعه‌ی این دو کتاب بیشتر برای شطرنجبازانی که قصد ورود به دنیای حرفه‌ای دارند جذابیت بیشتر خواهد داشت و نکات اشاره شده در آنها بینش نوینی درباره‌ی اتفاقات صحنه‌ی نبرد ایجاد خواهد کرد و این خود عاملی برای تحریک «خلاقیت شطرنجباز» و نگاه نوین او به این بازی خردمندانه، شکوفائی «ایده پردازی» شده و کمک به تقویت «منطق و خرد شطرنجی» او خواهد کرد.

◽️ مشاهده سایت ناشر

محمّد خیرخواه
16 دیماه 1399
...

لحظاتی پس از پیروزی..!

@Achmaz #MMS

علیرضا فیروزجا با کسب سومین پیروزی پیاپی به تنهایی صدر جدول تاتااستیل را در اختیار گرفت

@Achmaz #MMS
#TataSteel2021

تصویری از کارپف در کودکی

The year 1953. The Karpov family with friends in Zlatoust. #AnatolyKapov is the small child in the centre.

Congratulations to Wesley So on winning the #OperaEuroRapid after beating Magnus Carlsen for a 2nd time in a Meltwater Champions Chess Tour final! | Chess24

@Achmaz #OER2021

This time #WesleySo celebrated getting the draw he needed with a double fist pump!

@Achmaz #OER2021

📕 معرفی محتوای کتاب تازه انتشار یافته:

چگونه در شطرنج فریبکاری کنیم؟

نویسنده: استادبزرگ اندرو سولتیس آمریکائی
سال انتشار: مارس 2020، انتشارات بتسفورد
سوژه کتاب: کاربردهای مختلف حیله‌گری و فریب در شطرنج به ویژه در پوزیسیون‌های بد و بازنده

زمانی که بازیکنان در پوزیسیون بازنده یا بدی قرار دارند به اقدامات موذیانه و مکرآلودی نظیر دام‌گستری دست زده تا با سوء استفاده از اعتماد به‌نفس بیش از حد حریف به جای باخت، کسب پیروزی یا تساوی را ایجاد نمایند.

در این کتاب استادبزرگ اندرو سولتیس که یکی از نویسندگان پرکار، خوش‌بیان و مشهور شطرنجی است، تلاش می‌کند به شما نشان دهد که چگونه در شطرنج از خود یک بازیکن خوش‌شانس بسازید! چگونه حرکتی انتخاب کنیم که بیشترین شانس پیروزی و کمترین بخت باخت را همراه داشته باشد.

به‌رغم اینکه فرآیند فریبکاری تاکنون نقش اساسی در سرنوشت بازی‌های متعددی ایفا کرده اما طرح این موضوع در بسیاری از کتاب‌های شطرنجی نادیده گرفته شده است. محتوای این کتاب ارزشمند به شما کمک خواهد کرد تا قدرت شطرنجی خود را بهبود بخشید. به‌نظر می‌رسد اگر کتابی با موضوع فریبکاری در شطرنج نوشته می‌شود ذکر نادیده گرفته شدن موضوع در عمل ضرورت دارد.

♦️ با این حال چندین کتاب دیگر با همین مضمون قبلاً نیز تهیه شده که در این مورد می‌توان به عناوین زیر اشاره کرد:

• Chess Traps, Pitfalls, and Swindles, by I.A.Horowitz and Fred Reinfeld (1954)
• The Fine Art of Swindling, by Ali Mortazavi (1996)
• How to be Lucky in Chess by David Lemoir (2001)
• Risk & Bluff in Chess: The Art of Taking Calculated Risks (2015) by Vladimir Tukmakov
• The Complete Chess Swindler by David Smerdon (2020)

🔸 آقای «علی مرتضوی» ذاتاً ایرانی و اکنون شهروند انگلستان و در اصل متخصص بیولوژی سلولی است که در انگلستان صاحب کمپانی بزرگی در همین زمینه است. او ضمناً استادبین‌المللی شطرنج است و در سال 1996 کتابی با همین مضمون نوشته که به بررسی هنر ظریف حیله‌گری در شطرنج پرداخته است.

💢 در سال 2015 فرصتی پیش آمد تا در جریان مسابقات کلاسیک لندن با او و مادرش آشنا شده و گفتگویی داشته باشم. البته بعدها چندین ملاقات در دیگر نقاط جهان داشتیم که از جمله می‌توان به حضور او در «مسابقات جزیره من» در اکتبر 2018 اشاره کرد. در آن مسابقه همراه با استادبزرگ پوریا درینی همراه با «علی مرتضوی» در یک هتل استقرار داشتیم. طبق گفته مادر، وقتی علی کوچک بوده نزد استاد کاظم مرتضوی به آموزش شطرنج می‌پرداخته و پس از انقلاب خانوادگی به انگلستان رفتند و علی در همانجا ادامه تحصیل داده و البته شطرنج را نیز تا کسب مقام استاد بین‌المللی ارتقا داده است.

مربی و کوچ سرشناس جهان ولادیمیر توکماکوف نیز در کتابی با عنوان ریسک و بلوف در شطرنج در سال 2015 غیرمستقیم به موضوع حیله‌گری و فریب شطرنجی اشاره کرده است.
اخیراً و همزمان با انتشار کتاب آقای سولتیس کتاب دیگری با همین مضمون توسط آقای دکتر دیوید اسمردون منتشر شده که همه چیز درباره‌ی حیله‌گری در شطرنج را تلاش کرده از جنبه‌های مختلف فنی و روانی مورد کنکاش خود قرار دهد. (مطالعه آن قبل از هر چیز توصیه می‌شود👌🏼)
درباره‌ی محتوای این دو کتاب اخیر قبلاً در کانال منابع آموزشی شطرنجی شرح کاملی نوشته‌ام که می‌توانید به آن مراجعه نمائید.

♨️ به هر ترتیب حیله‌گری جزو خصوصیات انسانی است و در دنیای انجین‌ها خیلی معنای تعریف شده و کاربردی ندارد و این موضوع را استادبزرگ سولتیس در کتاب خود به خوبی شرح داده است و نمونه‌های جالبی از سرپیچی از دستورالعمل‌های پیشنهادی انجین در کتاب خود آورده که حتی منجر به پیروزی در پوزیسیون‌هائی که از نظر انجین کاملاً بازنده بوده، شده‌ است.😜

💢 در ادامه قصد دارم موضوعات مختلف مطرح شده در کتاب آقای سولتیس را به اختصار در مقاله‌ای شرح دهم. در این مقاله از ورود به تفسیر متن بازی‌های ارایه شده در هر فصل، که برای به تصویر کشیدن و نمایش عینی موضوع استفاده کرده، پرهیز خواهم کرد. با مطالعه‌ی این مقاله با طرح کلی و سوژه‌های مختلف مورد نظر آقای سولتیس آشنا شده و خوانندگان کنجکاو می‌توانند برای دیدن نمونه‌ی بازی و شرح دقیق هر مضمون به متن اصلی کتاب مراجعه نمایند.

🧠 توجه داشته باشد که موضوع فریبکاری و حیله‌گری در شطرنج به پارامترهای انسانی و روانی وابستگی بسیار دارد و در حقیقت جزو ابزارهای روانی به‌کار گرفته شده در جریان بازی است که می‌تواند مقوله‌ی پیچیده و جالبی را شامل گردد.

امیدوارم با مطالعه‌ی دقیق این مقاله، اطلاعات و دید بیشتری نسبت به مقوله‌ی حیله‌گری در شطرنج پیدا نمائید.

برای دریافت pdf کتاب اندرو سولتیس و علی مرتضوی همراه با مقاله‌ی تهیه شده درباره‌ی محتوای این کتاب 👈 اینجا کلیک نمائید.

محمّد خیرخواه
26 بهمن 1399
.

♦️ دیروز در حال تهیه متن معرفی کتابی جدید بودم که خیلی اتفاقی با یک ستون شطرنجی در مجله‌ی نیویورک تایمز در 4 ژانویه 1987 برخورد کردم که درباره بازی زیبای قهرمان اسبق شطرنج ایران در سال 1972، استادبین‌المللی کامران شیرازی مطلبی نوشته بود و توجه مرا به خود جلب کرد.😉

🔸استاد کامران شیرازی هم اکنون در فرانسه اقامت دارد و در آنجا بازی می‌کند.

چون موضوع به معرفی کتاب جدید استادبزرگ اندرو سولتیس آمریکائی با سوژه «فریبکاری در شطرنج» ارتباط مستقیم دارد، تصمیم گرفتم ابتدا این خبر جالب روزنامه نیویورک تایمز را برای دوستداران شطرنج مطرح و سپس کتاب مزبور را معرفی کنم.

حال در پیام بعدی شرح این ستون شطرنجی نیویورک تایمز را خواهم آورد.

ضمناً بد نیست قبل از آغاز به خواندن پیام بعدی متن pgn بازی استاد شیرازی در برابر استادبزرگ آمریکائی نیک دفیرمیان (Nick DeFirmian) را با کلیک کردن در 👈 اینجا برداشت نمائید.

♨️ کامران شیرازی و کَلَک شطرنجی مارشال!

◽️برداشتی از نشریه‌ی نیویورک تایمز مورخ 4 ژانویه 1987، بخش 2 صفحه 31

🔸 «کَلَک شطرنجی مارشال» یا به بیان ساده‌تر «فریبکاری» در شطرنج به واقع تقلب یا نقض قوانین نیست بلکه این واژه اشاره‌ای ضمنی به یک ترکیب یا حرکت هوشمندانه‌ و باورنکردنی که موجب فریب حریف و تغییر نتیجه‌ی بازی خواهد شد دارد.

سبک بازی فرانک مارشال آمریکائی اغلب با ریتمی آرام و تنبل گونه همراه بود که عموماً منجر به کسب برتری حریف می‌شد. به‌رغم این موضوع و برخلاف انتظار، او قهرمان بلامنازع ایالات متحده‌ی آمریکا از سال 1909 تا 1936 بود.

در جریان بازی درست زمانی که به نظر می‌رسید کارش تمام است و در یک پوزیسیون بازنده قرار دارد ناگهان جهشی شگفت‌انگیز، تاکتیکی و فانتزی از خود به نمایش می‌گذاشت و حریف فریب خورده‌ی خود را خُرد می‌کرد. تا آنجا که برخی از حریفان مأیوس و شکست‌خورده‌ی او بر این باور بودند که به دلیل کسب برتری قاطع در بازی که استحقاق پیروزی را داشت، مارشال قطعاً یک کلکی زده و آنها را فریب داده است! آنها که سردسته‌شان دیوید یانوسکی بود، فریاد سربرآورده که «مارشال کَلَک زده و به نوعی کلاهبرداری کرده است!»

اما همانطور که بیسبال‌باز معروف آمریکائی، یوگی برا، اشاره کرده: «بازی وقتی تمام است که داور سوت پایان را زده باشد»😜

در صحنه‌ی کنونی شطرنج آمریکا (اشاره به سال انتشار این مقاله یعنی 1987 دارد) بازیکنی که ردای مارشال را بر تن دارد کسی نیست جز «کامران شیرازی». کامران استاد بین‌المللی از بورلی‌هیلز، اصالتاً ایرانی و متولد تهران است.

♦️ در مسابقات قهرمانی ایالات متحده در سال 1986 «کامران شیرازی» توانست جایزه‌ی کریک کرنشاو (Craig Crenshaw) را به دلیل بهترین نوع فریبکاری (کلک شطرنجی) در جریان بازی نهم خود در برابر استادبزرگ نیک دفیرمیان از اوکلند، دریافت کند.

احتمالاً این مورد که شیرازی در بازی از «دفاع پتروف» شگرد معروف مارشال استفاده کرده نیز کاملاً تصاودفی بوده است. 🤔
علاوه بر این او به جای ادامه به سبک مدرن:
6...Be2 or 6...Nf6
ادامه‌ی قدیمی و متروک مارشال را برای خود برگزید:
6...Bd6
و به همین سبب این شاخه‌ دوباره مورد توجه قرار گرفت.

سال‌ها پیش مرحوم «پاول کرس» حرکت
9.Qc2
را پیشنهاد داده بود. اما حقیقت این است که گامبی به شکل:
9...Nh6!; 10.BxN gxB; 11.Qxh6 Re8
ابتکارعمل زیادی برای سیاه فرآهم می‌آورد.

در حقیقت ادامه‌ی استفاده شده در این بازی برگرفته از بازی بوژیدار ایوانوویچ در برابر آلکساندر خلیفمن در جریان مسابقات بین‌المللی سال گذشته در پولودیو بلغارستان بود، که در آنجا ایوانوویچ با پاسخ
13.Be2
عقب‌نشینی کرده بود. اما در اینجا دفیرمان با حرکت بهتر
13.Bd3
نوآوری در ادامه‌ ایجاد کرد.

بعد از
13...Nd7 14.h3 Bh5 15.Be4
شیرازی باید به شکل زیر ادامه می‌داد:
15...Rc8 16.a4 a6 17.Qd3 Bf6
که سفید برتری ناچیزی دارد. اما شیرازی در اینجا ادامه‌ی بی‌دقتی انتخاب کرد:
15...Qc7??
(مارشال نیز در این مواقع سر خود را به نشانه‌ی پشیمانی تکان می‌داد🥴) و با ضربه‌ی زیر روبه‌رو شد:
16.Bxh7+
از آنجا که ادامه‌ی
16...KxB 17.Ng5+ Kg6 18.g4
برای سفید خیلی قوی است، شیرازی در اینجا یک پیاده تقدیم کرد و حرکت آرام
16...Kh8
را انجام داد.

در ادامه‌ و در حرکت 20ام قبل از اینکه سیاه بتواند حمله‌ی خود را آغاز کند، دفیرمیان مجبور شد با حرکت
20.Ng5!
آرامش نسبی ایجاد کند.

نتیجه‌ی ارزیابی وضعیت پس از حرکت 25ام سیاه:
25...Bd6
این بود که کامران شیرازی یک پیاده‌ی کامل بدون هیچ جبرانی عقب بود.

بعد از
26.Qxe4
او نمی‌توانست
26...Rxf2
کند چون بعد از کیش وزیر
27.Qh4+
رخ می‌داد. و از آنجائی که فرصت ادا و اطوار نداشت با
26...Qf7
به بازی ادامه داد و وارد بازی تاکتیکی کاملاً باز که عشق مارشال بود، گردید.

بعد از
27.Qxc6 Qg6
هدف دفیرمیان تثبیت برتری ماتریالی بود. او می‌توانست این کار را با حرکت
28.Rb2!
تکمیل کند و پاسخ
29...Re8
را با
30.Bd2!
دهد. توجه کنید که پاسخ:
30.Be3?! Rxb! 31.gxR Qg3!
سفید را مجبور به کیش دائم به شکل زیر خواهد کرد:
32.Qe8+ Kh7 33.Qh5+ Kg8 34.Qe8+
اما دفیرمیان با طمع پیاده‌خوری حرکت
28.Rxb5
را انجام و فرصت
28...Rxf2
را به سیاه داد. در حقیقت سفید تصور می‌کرد می‌تواند با ادامه‌ی زیر کنترل بازی را حفظ کند:
29.Qa8+ Rf8 30.Rg5
اما کامران شیرازی ماشین مارشال گونه‌اش را به راه انداخت و با قربانی شگفت‌انگیز وزیر به شکل
30...Qe4!
حریف را مغلوبه کرد. در اینجا اگر
31.QxQ
فرصت مات به شکل
31...Rf1#
را ایجاد خواهد کرد، پس دفیرمیان واگذار کرد.

♨️ برای دریافت pgn بازی 👈 اینجا کلیک کنید.

محمّد خیرخواه
23 بهمن 1399
.