صبح روز 29 بهمن سال 1382 انفجار مهیبی در نزدیکی ایستگاه خیام در 17 کیلومتری نیشابور رخ داد که بر اثر آن 352 نفر کشته و 469 نفر زخمی شدند و مصدومان تا شعاع 20 کیلومتری از حادثه نیز قرار داشتند. شدت این انفجار به حدی بود که موسسه زلزله نگاری زلزله ای به شدت 6/3 ریشتر را ثبت نمود.
بر اساس گزارشات رسمی قطاری که حمل پنبه، کود نیترات آمونیوم، بنزین و گوگرد بوده از ایستگاه ابومسلم فرار کرده (بدون راننده به حرکت درآمده) و پس از عبور از سه ایستگاه به ایستگاه خیام می رسد. مسئولان برای جلوگیری از تصادم این قطار بدون راننده با قطاری مسافری که حامل 384 مسافر بود، قطار مسافری را از سر راه قطار فراری به خط امن تری منتقل می کنند. قطار فراری در نزدیکی ایستگاه خیام دچار حادثه شده و آتش می گیرد. آتش سوزی توسط آتش نشانی به ظاهر خاموش می شود ولی بنا به دلایلی (مثلا نفوذ آب به داخل واگن های حاوی مواد شیمیایی) ناگهان انفجار عظیمی معادل با 180 تن TNT به وقوع پیوسته و بزرگترین فاجعه صنعت ریلی کشور را باعث می شود.
بر اساس گزارشات رسمی قطاری که حمل پنبه، کود نیترات آمونیوم، بنزین و گوگرد بوده از ایستگاه ابومسلم فرار کرده (بدون راننده به حرکت درآمده) و پس از عبور از سه ایستگاه به ایستگاه خیام می رسد. مسئولان برای جلوگیری از تصادم این قطار بدون راننده با قطاری مسافری که حامل 384 مسافر بود، قطار مسافری را از سر راه قطار فراری به خط امن تری منتقل می کنند. قطار فراری در نزدیکی ایستگاه خیام دچار حادثه شده و آتش می گیرد. آتش سوزی توسط آتش نشانی به ظاهر خاموش می شود ولی بنا به دلایلی (مثلا نفوذ آب به داخل واگن های حاوی مواد شیمیایی) ناگهان انفجار عظیمی معادل با 180 تن TNT به وقوع پیوسته و بزرگترین فاجعه صنعت ریلی کشور را باعث می شود.
در گاه شمار ایران باستان هر روز از ماه نام خاصی داشت. مثلا اول هر ماه اورمزد، دوم بهمن، سوم اردیبهشت، چهارم شهریور و پنجم سپندارمذ. تقارن روز با ماه همنامش را جشن می گرفتند. لذا پنجم اسفند ماه تقارن سپندارمذ روز با ماه سپند، را سپندارمذگان نامیده اند.
سپندارمذ لقب زمین است به معنای گستراننده، مقدس و فروتن. زمین در فرهنگ ایرانی نماد باروری است و از آنجا که زمین هم مانند زنان در جهان هستی نقش باروری و باردهی دارد، زمانی برای پاسداشت زمین و زن است.
جشن سپندارمذگان به مژده بگیران و مزد بگیران هم معروف است. در جشن عشق ایرانی، مردها به زنان خود هدیه می دهند به پاس پایبندی و عشق پاکی که به پای زندگی مشترکشان ریخته اند. مراسمی نیز به موازات سپندارمذگان برگزار می شده که طی آن دختران دم بخت مرد زندگیشان را انتخاب می کردند.
خانم ها در این روز لباس و کفش نو می پوشیدند و از آنجا که روزشان بود، دست به سیاه و سفید نمی زدند و امور جاری منزل توسط مردان و پسران انجام می پذیرفت.
سپندارمذگان خجسته باد
سپندارمذ لقب زمین است به معنای گستراننده، مقدس و فروتن. زمین در فرهنگ ایرانی نماد باروری است و از آنجا که زمین هم مانند زنان در جهان هستی نقش باروری و باردهی دارد، زمانی برای پاسداشت زمین و زن است.
جشن سپندارمذگان به مژده بگیران و مزد بگیران هم معروف است. در جشن عشق ایرانی، مردها به زنان خود هدیه می دهند به پاس پایبندی و عشق پاکی که به پای زندگی مشترکشان ریخته اند. مراسمی نیز به موازات سپندارمذگان برگزار می شده که طی آن دختران دم بخت مرد زندگیشان را انتخاب می کردند.
خانم ها در این روز لباس و کفش نو می پوشیدند و از آنجا که روزشان بود، دست به سیاه و سفید نمی زدند و امور جاری منزل توسط مردان و پسران انجام می پذیرفت.
سپندارمذگان خجسته باد
روزی گذشت پادشهی از گذرگهی
فریاد شوق بر سر هر کوی و بام خاست
پرسید زان میانه یکی کودک یتیم
کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاست
آن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست
پیداست آنقدر که متاعی گرانبهاست
نزدیک رفت پیرزنی گوژپشت و گفت
این اشک دیدهٔ من و خون دل شماست
ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است
این گرگ سال‌هاست که با گله آشناست
آن پارسا که ده خرد و ملک، رهزن است
آن پادشا که مال رعیت خورد گداست
بر قطرهٔ سرشک یتیمان نظاره کن
تا بنگری که روشنی گوهر از کجاست
پروین، به کجروان سخن از راستی چه سود
کو آنچنان کسی که نرنجد ز حرف راست
بیست و پنجم اسفند سالروز بزرگداشت پروین اعتصامی گرامی باد
فریاد شوق بر سر هر کوی و بام خاست
پرسید زان میانه یکی کودک یتیم
کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاست
آن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست
پیداست آنقدر که متاعی گرانبهاست
نزدیک رفت پیرزنی گوژپشت و گفت
این اشک دیدهٔ من و خون دل شماست
ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است
این گرگ سال‌هاست که با گله آشناست
آن پارسا که ده خرد و ملک، رهزن است
آن پادشا که مال رعیت خورد گداست
بر قطرهٔ سرشک یتیمان نظاره کن
تا بنگری که روشنی گوهر از کجاست
پروین، به کجروان سخن از راستی چه سود
کو آنچنان کسی که نرنجد ز حرف راست
بیست و پنجم اسفند سالروز بزرگداشت پروین اعتصامی گرامی باد