ماه‌گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که ماه وارد سایه زمین شده و نور خورشید دیگر به سطح آن نمی‌رسد، بنابراین نمی‌توان مانند همیشه ماه را نقره‌ای رنگ دید. چرا ماه قرمز دیده می‌شود؟
🌌 @Gonbade_Mina

با اینکه ماه وارد سایه زمین شده اما هنوز هم مقداری از نور خورشید به سطح آن می‌رسد. نور خورشید از اتمسفر زمین عبور کرده و باعث می‌شود که اتمسفر زمین مقدار زیادی از نور آبی را فیلتر کند، در نتیجه هنگام ماه گرفتگی، ما زمینی‌ها ماه را قرمز رنگ می‌بینیم.
🌌 @Gonbade_Mina

«این گامی کوچک برای یک مرد و جهشی بزرگ برای بشریت است». نیل آرمسترانگ فرمانده‌ی آپولو۱۱، ۴٩ سال پیش در چنین روزی در لحظه‌ی قدم گذاشتن روی ماه این سخنان را به زبان آورد.
🌌 @Khayamplanetarium

باز آلدرین-خلبان واحد ماه- در حال قدم زدن روی ماه، گوشه‌ی تصویر پایه ماه‌نشین «عقاب» نیز مشاهده می‌شود.
🌌 @Khayamplanetarium

در بیستم ژوئیه ١٩۶٩ یعنی ۴٩ سال پیش در چنین روزی فضانوردان آپولو ١١ نخستین انسان‌هایی بودند که روی کره ماه فرود آمدند. ماموریت تاریخی آپولو ١١ روی زمین میلیون‌ها بیننده داشت و «نیل آرمسترانگ» فرمانده‌ی ماموریت در لحظه‌ی قدم گذاشتن روی ماه این سخنان تاریخی را به زبان آورد:«این گامی کوچک برای یک مرد و جهشی بزرگ برای بشریت است».
فضانوردان این ماموریت باز آلدرین-خلبان واحد ماه- مایکل کالینز-خلبان واحد فرماندهی و نیل آرمسترانگ-فرمانده‌ی ماموریت بودند.
🌌 @Khayamplanetarium

طولانی‌ترین ماه‌گرفتگی قرن، امشب!
خسوف امشب(۵ مرداد) ساعت ۲۱:۴۴ شروع شده و در ۰۰:۰۰ کامل می‌شود. البته تا ساعت ۴ بامداد هم قادرید ماه‌گرفتگی را تماشا کنید، اما اوج آن نیمه‌شب خواهد بود.

پروژکتور اپتومکانیکی استارمستر ساخت شرکت زایس که در افلاک‌نمای خیام به کار رفته است.
توضیحات در ادامه
🌌 @Khayamplanetarium

پروژکتور استار مستر برای افلاک‌نماهای با قطر ۱۵ تا ۳۰ متر ساخته شده است. با استفاده از پروژکتورهای نوری-مکانیکی زایس، ستارگان درخشان به همان صورت زیبا و طبیعی خود نشان داده می‌شوند. با استفاده از این پروژکتور می‌توان ستارگان تا قدر ۶/۵ را نشان داد.
دوازده پروژکتور با کمک یکدیگر آسمان شب را می‌سازند. پروژکتورهای خورشید و ماه نیز در یک استاربال تعبیه شده‌اند و هرکدام از این پروژکتورها بر اساس الگوریتم یک نرم‌افزار ستاره‌شناسی در یک جای مشخص قرار داده شده‌اند.
پروژکتورهایی برای شبیه‌سازی صورت‌های فلکی نیمکره شمالی و جنوبی نیز به استاربال ضمیمه شده‌اند. دایره عظیمه استوا و صفحه مداری نیز می‌توانند همراه با تصاویر افسانه‌ای صورت‌های فلکی منطقة‌البروج تصویر شوند.
🌌 @Khayamplanetarium

اگر یک‌بار تجربه‌ی دیدن آسمان بدون آلودگی نوری را داشته باشید، بی‌شک شیفته‌ی شگفتی‌های این طبیعت بکر و زیبا می‌شوید. اما چنانچه امکان تماشای آسمان تاریک را نداشته باشید، افلاک‌‌نما به یاری‌تان می‌آید.

اگر یک‌بار تجربه‌ی دیدن آسمان تاریک دور از شهرها و آلودگی نوری را داشته باشید، بی‌شک شیفته‌ی شگفتی‌های این طبیعت بکر و زیبا می‌شوید. اما شاید بسیاری فرصت یا امکان این تجربه‌ی زیبا را نداشته باشند، شاید بعضی حتی بی‌خبر از آن باشند. این‌جا است که آسمان‌نما می‌تواند شرایط مناسبی را برای نمایش آسمانی خارق‌العاده در اختیار شما بگذارد.
آسمان‌نما دستگاهی است که کره‌ی آسمان بالای سر شما را شبیه‌سازی می‌کند و با تمام ویژگی‌هایش نمایش می‌دهد. این دستگاه از دو بخش اصلی تشکیل شده است: دستگاه پروژکتور و گنبد آسمان‌نما که نیم‌کره‌ای است که نقش کره‌ی سماوی را بازی می‌کند. پروژکتور در مرکز آسمان‌نما قرار می‌گیرد و تصاویر را بر سطح نیم‌کره می‌تاباند.
اما اگر بخواهیم اندکی فنی‌تر به آسمان‌نما نگاه می‌کنیم بد نیست بدانید که آسمان‌نماهای دیجیتال هم خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته‌ی نخست آن‌هایی هستند که توانایی پخش فیلم دارند و دسته‌ی دوم آسمان‌نماهایی که امکانات نرم‌افزاری گوناگونی دارند. مثلاً در دسته‌ی دوم به سادگی می‌توان آسمان هر منطقه را به تصویر کشید و با تعریف برنامه‌های گوناگون تصاویر متنوع، جذاب و هدفمندی را نمایش داد.

گنبد: گنبدها به دو دسته‌ی ثابت و بادی تقسیم می‌شوند. معمولاً آسمان‌نماهای بزرگ ثابتند و البته گران‌تر هم هستند. در ایران قیمت دستگاه‌های مورد نیاز این دسته از آسمان‌نماهای بزرگ و ثابت از ۲ تا ۳ میلیارد تومان آغاز می‌شود. موادی که در ساخت این نوع آسمان‌نما استفاده می‌شود بیشتر از فلزات است و رنگ درون آن‌ها باید سفید مایل به خاکستری باشد زیرا مواد نباید براق باشند یا نور بازتابش کنند. گنبدهای بادی یا متحرک و حمل‌شدنی برای مراکز کوچک‌ مناسبند و به سادگی می‌توان آن‌ها را حمل کرد. حال حاضر قیمت این نوع آسمان‌نماها ۵۵ میلیون تومان آغاز می‌شود.
🌌 @KhayamPlanetarium

تیرهای شهاب درخشان و آسمانی تاریک شهاب باران برساوشی امسال را تبدیل به فرصتی استثنائی برای لذت از آسمان کردند.
🌌 @KhayamPlanetarium

تیرهای شهاب درخشان و آسمانی تاریک شهاب باران برساوشی امسال را تبدیل به فرصتی استثنائی برای لذت از آسمان کردند.
گروهی از رصدگران که در کوه‌های جنوب آلمان برای تماشای شهاب باران اردو زده بودند با دیدن این برق نورانی و رنگی در برابر چشمانشان دلیلی دیگر برای داشتن یک شب رصدی طولانی پیدا کردند.
این ویدئوی دو ثانیه‌ای که به صورت گیف پنجاه فریمی برایتان به نمایش درآمده در هوای تاریک روشن بیست و یکم مرداد ماه ۱۳۹۷(۱۲ آگوست ۲۰۱۸)ثبت شده است.
این ویدئو رد سبز رنگ یک شهاب برساوشی معمولی را نشان می‌دهد، همچنین می‌توانید در سمت راست تصویر یک تیر شهاب کم‌نور را نیز ببینید. شهاب‌های برساوشی که با میانگین سرعت ۶۰ کیلومتر بر ثانیه وارد جو زمین می‌شوند آنقدر سرعت دارند که اکسیژن اتمی سبز نشری را در ارتفاع حدودا ۱۰۰ کیلومتری از زمین برمی‌انگیزند.

Video Credit & Copyright: Till Credner, Allthesky.com

🌌 @KhayamPlanetarium

درباره افلاک‌نمای ناگویا، بزرگ‌ترین افلاک‌نمای جهان چه می‌دانیم؟
🌌 @KhayamPlanetarium

افلاک‌نمای ناگویا در شهر ناگویای ژاپن قرار دارد و بزرگ‌ترین افلاک‌نمای جهان است. این مجموعه در نوامبر سال ۱۹۶۲ افتتاح شده و تا سال ۲۰۱۰ بیش از پانزده میلیون نفر از آن بازدید کرده‌اند. قطر گنبد این افلاک‌نما ۳۵ متر است و ظرفیت آن ۳۵۰ نفر می‌باشد. افلاک‌نمای ناگویا از پروژکتور «UNIVERSARIUM Model IX» شرکت زایس استفاده کرده و آسمان واقعی را با بالاترین کیفیت شبیه‌سازی می‌کند، همچنین نرم‌افزار مورد استفاده‌ی این آسمان‌نما برای شبیه‌سازی رویدادهای نجومی و آسمان شب «Sky Max DSII» می‌باشد که با کمک آن آسمان هر زمانی را از صدها سال گذشته تا صدها سال در آینده به تماشاگران نشان می‌دهند.
علاوه بر شبیه‌سازی آسمان با استفاده از پروژکتور اپتومکانیکی، افلاک‌نمای ناگویا مجهز به سیستم پانورامای دیجیتال و سیستم نمایش لیزری است و قادر است تصویر تمام آسمان را روی گنبد با کیفیت بالایی نشان دهد. همچنین سیستم صوتی داخل گنبد به گونه‌ای تعبیه شده که صوت طبیعی حین تماشای فیلم‌ها یا سخنرانی مجری به گوش شنوندگان برساند.

«Brother Earth» لقبی است که به افلاک‌نمای ناگویا داده شده و نام آن از Industries Brother گرفته شده است. هدف از این نامگذاری اینست که کودکان بتوانند برای چالش‌هایی که در آینده با آنها مواجه خواهند شد آماده باشند و دانش خود را درباره عالم افزایش داده و به دنبال راهی برای حفظ سیاره‌ی زیبایمان یعنی زمین باشند.
برنامه‌های افلاک‌نمای ناگویا به هفت دسته تقسیم می‌شوند: نمایش عمومی، نمایش شب هنگام، نمایش خانوادگی، برنامه مطالعاتی برای مقطع چهارم، برنامه مطالعاتی برای مقطع ششم، نمایش مخصوص کودکان پیش دبستانی و نمایش مخصوص دانش‌آموزان دبستانی.
مجموعه‌ی علمی ناگویا از سه ساختمان تشکیل شده: ساختمان علم و فناوری که از طریق آن می‌توان وارد موزه شد و البته نمایشگاه‌های دائمی با موضوعات فیزیک، شیمی و صنعت در آن همواره در حال برگزاری می‌باشد. دوم ساختمان نجوم است که شش طبقه بوده و افلاک‌نما در طبقه ششم آن قرار دارد. علاقه‌مندان از خردسالان تا سالمندان می‌توانند در این ساختمان درباره نجوم آموزش دیده و به آسمان شب علاقه‌مند شوند. سومین ساختمان علوم طبیعی است و محل نمایشگاه‌های دائمی با موضوع علوم زیستی و طبیعی است. بازدیدکنندگان با حضور در این نمایشگاه‌ها درباره وجود حیات، محیط زیست و زندگی بیشتر می‌آموزند.
🌌 @KhayamPlanetarium

اعتدال پاییزی امسال روز یکم مهر ساعت ۵:۲۴ بامداد به وقت ایران اتفاق می‌افتد، اما اعتدال پاییزی چه هست؟ در این مطلب با مفاهیم اعتدالین، انقلابین و چگونگی ایجاد آشنا می‌شویم.

اولین روز پاییز (اول مهر) مقارن است با اعتدال پاییزی یا زمانی که مدت شب و روز با هم برابر و معادل ۱۲ ساعت است. اعتدال پاییزی امسال روز یکشنبه ۱ مهر ساعت ۵:۲۴ بامداد به وقت ایران اتفاق می‌افتد. در این مطلب مفاهیم اعتدالین و انقلابین را توضیح داده‌ایم، بد نیست ابتدا با توضیح فصل‌ها شروع کنیم.
زمین علاوه بر چرخش ۲۴ ساعتی به دور محورش، در هر ۳۶۵ روز یک بار به دور خورشید هم می‌گردد. اما چرا فصل‌های مختلف داریم؟ از این گذشته فصل‌ها در دو نیم‌کره‌ی شمالی و جنوبی زمین معکوس یکدیگرند. مثلا ماه بهمن در ایران وسط زمستان است اما در استرالیا وسط تابستان. چرا چنین است؟
علت وجود فصل‌ها و علت تفاوت آن‌ها در دو نیم‌کره‌ی زمین این است که محور چرخش زمین به دور خودش بر صفحه‌ی مدار آن به دور خورشید عمود نیست. این محور ۲۳/۵ درجه از خط عمودی تمایل دارد. این انحراف در طی گردش زمین به دور خورشید ثابت می‌ماند و در تمام مسیر، راستای ستاره قطبی رو به قطب شمال سماوی است. در نیمی از سال هنگامی که زمین در بخش سمت چپ مدارش (شکل ۱) قرار دارد نیم‌کره‌ی شمالی رو به خورشید است. با چرخش زمین به دور خودش هر نقطه روی نیم‌کره شمالی زمین بیش از ۱۲ ساعت در نور خورشید قرار می‌گیرد. پس روزها طولانی‌اند و شب‌ها کوتاه و در نیم‌کره شمالی تابستان است. تابستان نه فقط به سبب اینکه نور خورشید مدت بیشتری می‌تابد بلکه به این علت که خورشید در آسمان بالاتر است گرم می‌شود. در نتیجه نور خورشید تقریبا به حالت عمودی بر زمین می‌تابد و زمین را بسیار گرم می‌کند. در همین موقع از سال در نیم‌کره جنوبی روزها کوتاه‌اند و شب‌ها بلند، زیرا هر نقطه از سال در نیم‌کره جنوبی زمانی کمتر از ۱۲ ساعت در آفتاب قرار می‌گیرد. خورشید در آسمان ارتفاع کمی دارد بنابراین نور آفتاب با زاویه کمتری بر زمین می‌تابد و گرمای کمی تولید می‌کند و در نیم‌کره جنوبی زمستان است.
نیم‌سال بعد خورشید در بخشی از مدارش که در سمت راست است (شکل ۱) قرار می‌گیرد. حالا اوضاع معکوس شده است یعنی در نیم‌کره‌ی شمالی(که دیگر رو به خورشید نیست) زمستان است و در نیم‌کره جنوبی تابستان. در بهار و پاییز هر دو نیم‌کره تقریبا به یک اندازه در نور خورشید قرار می‌گیرند و طول روز و شب در همه جای زمین تقریبا برابر است.
اشتباهی که عمومیت دارد این است که علت ایجاد فصل‌ها را تفاوت فاصله زمین از خورشید می‌دانند. یعنی این که در تابستان زمین به خورشید نزدیک‌تر است و در زمستان دورتر. اما در واقع مدار گردش زمین به دور خورشید بسیار نزدیک به دایره است و فاصله‌ی بین زمین و خورشید در طی سال فقط حدود سه درصد تغییر می‌کند. در تابستان کمی به خورشید نزدیک‌تریم تا در تابستان اما این اختلاف کوچک تاثیر ناچیزی بر فصل‌ها دارد. در ضمن اگر فصل‌ها به سبب اختلاف فاصله‌ی زمین از خورشید به وجود می‌آمدند در هر زمان باید هر دو نیم‌کره فصلی مشابه می‌داشتند.
با گردش زمین به دور خورشید مکان خورشید (آن طور که از زمین دیده می‌شود) نسبت به ستاره‌های زمینه‌ی آسمان به تدریج جابجا می‌شود و خورشید به طور ظاهری دایره‌ای را که دایرة‌البروج نامیده می‌شود در کره سماوی می‌پیماید. از آنجایی که هر سال ۳۶۵ روز دارد و هر دایره ۳۶۰ درجه است خورشید هر روز به طور ظاهری حدود ۱ درجه در آسمان می‌پیماید. این حرکت از مغرب به مشرق است که خلاف جهت حرکت ظاهری کره‌ی آسمان است.
دایرة‌البروج را می‌توان به صورت دایره‌ای که از تاباندن مدار گردش زمین به دور خورشید روی کره سماوی به دست می‌آید در نظر گرفت. این دایره بر سطحی که از امتداد دادن استوای زمین به دست می‌‌آید منطبق نیست بلکه همانطور که در شکل ۱ نشان داده شده است نسبت به آن انحرافی ۲۳/۵ درجه‌ای دارد که از انحراف محور چرخش زمین ناشی می‌شود.
دایرة‌البروج و استوای سماوی فقط در دو نقطه که در دو سوی مخالف قرار دارند با هم برخورد می‌کنند. هرکدام از این نقاط را «اعتدال» می‌نامند زیرا زمانی که خورشید به هرکدام از این دو نقطه می‌رسد در همه جای زمین مدت شب و روز با هم برابر و معادل ۱۲ ساعت می‌شود. واژه‌ی اعتدال به تاریخی که در آن خورشید از این نقاط عبور می‌کند هم گفته می‌شود.
در اول فروردین هر سال خورشید در حرکت به شمال سماوی به «اعتدال بهاری» می‌رسد که آغازگر فصل بهار در نیم‌کره‌ی شمالی است. در اول مهر خورشید در حرکت به جنوب استوای سماوی به «اعتدال پاییزی» می‌رسد که آغازگر فصل پاییز در نیم‌کره‌ی شمالی است. از آنجایی که فصل‌ها در نیم‌کره‌ی شمالی و جنوبی معکوس همدیگرند برای ساکنان استرالیا و جنوب آفریقا ورود خورشید به اعتدال بهاری آغازگر فصل پاییز است. این اعتدال‌ها را اخترشناسان کهن ساکن در بالای خط استوا نام‌گذاری کرده‌اند.
دو نقطه‌ی مهم دیگر در بین اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی روی دایرة‌البروج وجود دارد. نقطه‌ای روی دایرة‌البروج که بیشترین فاصله‌ی شمالی را از

استوای سماوی دارد «انقلاب تابستانی» می‌نامند. در این نقطه است که حرکت رو به شمال خورشید در کره‌ی آسمان متوقف می‌شود. در این نقطه خورشید به دورترین فاصله‌ی شمالی ممکن از استوای سماوی می‌رسد و این آغازگر فصل تابستان در نیم‌کره‌ی شمالی است (اول تیر). در آغاز زمستان در نیم‌کره‌ی شمالی (اول دی) خورشید دورترین فاصله‌ی جنوبی را از استوای سماوی دارد و از نقطه‌ای به نام «انقلاب زمستانی» می‌گذرد.


منبع: شناخت عالم
راجر آ فریدمن. ویلیام جی کافمان
ترجمه‌ی شهاب صقری

برگه اطلاعات گرافیکی (شماره1)
🛰✨
🔷با دانلود این برگه، درباره تلسکوپ فضایی هابل بیشتر بدانید.
@orangsky

فضاپیمای جونو حین پروازی که در ارتفاعات کم حول سیاره مشتری داشت این تصویر شگفت‌انگیز را از نیمکره جنوبی چرخان آن به ثبت رساند.
🌌 @KhayamPlanetarium

فضاپیمای جونو حین پروازی که در ارتفاعات پایین حول سیاره مشتری داشت این تصویر شگفت‌انگیز را از نیمکره جنوبی پیچان آن به ثبت رساند. این تصویر رنگی در ششم سپتامبر ۲۰۱۸ از فاصله‌ی ۵۵۶۰۰ مایلی بر فراز ابرهای مشتری گرفته شده است.
از سال ۲۰۱۶ فضاپیمای جونو برای یافتن پاسخ به سوالاتی مانند منشأ و روند تحول سیاره‌ی مشتری وارد گازها و کمربندهای این سیاره‌ی غول پیکر شده است.
منبع: Nasa.gov
🌌 @KhayamPlanetarium