چندین سال پیش در آخرین باری که ایران بودم به همت دوستان گروه ساروس و مجله دانستنیها (قدیم) مجموعه ای درباره علم به روایت علمی تخیلی ضبط کردیم. فیلم آن چند جلسه آنلاین موجود بود و فقط برای حفظ آرشیو در کانال یوتیوب نیز به روز کردم.
https://youtube.com/playlist?list=PLER0vvXCZQNmylUNsOdf3NLlWTbO9Q_UR&si=0N8E6unt0-UrfrhN

افزایش زباله‌های فضایی و احتمال برخورد آن با ماهواره‌ها در مدار زمین: آیا باید منتظر وقوع سندروم کسلر و یک فاجعه جهانی باشیم؟

گفت‌وگو با پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علمی
@iranintltv

‌
‌‌‌📣 #منتشر_شد
💬 #کتابسرای_تندیس

📚 مجموعه: #ادیسه_زمان
📘جلد سوم: #نخست_زادگان
🖋نویسنده: #آرتور_سی_کلارک
🖋مترجم: #پوریا_ناظمی
📄 صفحات: ۵۱۲
💵 قیمت: ۵۰۰,۰۰۰تومان

📚خلاصه:
نخست‌زادگان (نژاد اسرارآمیز بیگانگان که برای اولین بار برای طرفداران داستان‌های علمی تخیلی به عنوان سازندگان نماد سیاه در ۲۰۰۱: یک ادیسه فضایی شناخته شدند.) برای چندین دهه در نوشته‌های استاد افسانه‌ای علمی تخیلی سِر آرتور سی کلارک ساکن بوده‌اند.

در دو کتاب اول از سری تحسین‌شده‌ ادیسه زمان، کلارک و همکارش استیون باکستر آینده‌ای نزدیک را تصویر کردند که در آن نخست‌زادگان می‌کوشند با استفاده از فناوری غیرقابل تشخیصی از جادو جلوی پیشرفت تمدن بشری را بگیرند. اولین اقدام آن‌ها ناپیوستگی بود، که در آن زمین به بخش‌هایی از دوره‌های مختلف تاریخ تغییر و سپس به دنیایی تکه تکه بدل شد و به میر تغییر نام داد. ساکنان میر شامل افراد سرشناسی چون اسکندر مقدونی، چنگیزخان و بیسسا دات، حافظ صلح سازمان ملل بودند. به دلایلی که برای او ناشناخته بود، بیسسا با یک مصنوع بیگانه با هدف غیرقابل درک و قدرت خداگونه وارد ارتباط شد – قدرتی که در نهایت او را به زمین بازگرداند. در آن‌جا، او نقش مهمی در مسابقه بشریت با زمان برای متوقف کردن قیامت ایفا کرد: طوفان خورشیدی عظیمی که توسط یک بیگانه متولد شد تا حیات را از روی سیاره بزداید. این سرنوشت با قیمت غیرقابل تصوری از بین رفت. اکنون، بیست و هفت سال بعد، نخست‌زادگان بازگشته‌اند. این بار، حمله‌ای نمی‌کنند، بلکه بمبی کوانتومی فرستاده‌اند. وسیله‌ای است که دانشمندان بشری به سختی می‌توانند آن را درک کنند با سرعت به سمت زمین حرکت می‌کند، نمی‌توان آن را متوقف کرد یا از بین برد و دستگاهی است که زمین را محو می‌کند.

جستجوی ناامیدانه بیسسا برای یافتن پاسخ، او را ابتدا به مریخ و سپس به میر می‌فرستد، که خود در معرض خطر انقراض است. پایان اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. اما زمانی که بینش‌های تکان‌دهنده‌ای در مورد ماهیت نخست‌زادگان و برنامه‌های هولناک آن‌ها برای بشریت پدیدار می‌شود، متحدی غیرمنتظره از سال‌های نوری دورتر ظاهر می‌شود…

🛒 سفارش از طریق سایت به آدرس:
🌐 Www.Tandispub.com

💬 @Tandis_books

🔮 @tandisbooks

‌
♦️ مصیبت توماج صالحی و بحران اخلاقی کفیلان سیاسی

در اوج جنبش زن زندگی آزادی و هنگامیکه موج سهمگین سرکوب معترضان منجر به دستگیری ده‌ها هزار نفر و صدور احکام اعدام متعددی شده بود، جمعی از سیاستمداران غربی در اقدامی کم‌سابقه در عرصه سیاست بین‌الملل، به‌طور داوطلبانه «کفالت سیاسی» زندانیان سیاسی ایرانی را بر عهده گرفتند.

این اقدام منحصر به فرد در آن روزهای سخت و تنهایی ایرانیان معترض، امیدهای زیادی را به‌خصوص برای خانواده‌های زندانیان و مبارزان در ایران و همه کشورهای دیگر که با دقت جریان این مبارزه آزادی‌خواهانه را دنبال می‌کردند، ایجاد کرد.

اما این موج امید، خیلی زود با بی‌عملی کفیلان خودخوانده که کفالت خود را به ارسال چند توییت و مصاحبه با رسانه‌ها در محکومیت رفتار جمهوری اسلامی خلاصه کردند، روبرو شد.

در پی صدور حکم اعدام توماج صالحی که از چند روز پیش همه را در شوک فرو برده، پوریا ناظمی، خبرنگار مستقل ساکن اتاوا در یادداشتی که برای رسانه‌های انگلیسی‌زبان تهیه شده، به انتقاد از بی‌عملی و حتی احتمال سوءاستفاده‌ی نمایندگان کانادایی در عجله‌ی آنها برای بر عهده گرفتن کفالت سیاسی معترضان زندانی ایرانی پرداخته است.

درحالی‌که لیست اعدام‌ها هر روز گسترده‌تر می‌شود، نقد به واکنش سیاستمدارانی که خود را کفیلان سیاسی زندانیان سیاسی ایران اعلام کرده‌اند و همچنین ارائه‌ی چند راهکار برای بالا بردن سطح توقعات از این سیاستمداران که با اعلام کفالت، ژست حقوق‌بشری گرفته‌اند، ضروری به نظر می‌رسد.

▪️مداد ترجمه‌ی آزادی از این یادداشت را در وب‌سایت خود منتشر کرده است. این یادداشت انتقادی را در لینک زیر بخوانید:
medad.ca/42016


@medads

در سال های اخیر تعدادی دوره و کارگاه و سخنرانی آنلاین درباره روزنامه نگاری برگزار کردم که شاید تک و توک نکاتی در آن ها برای دیگران هم جذاب باشد. سعیمی کنم به مرور آن هایی که باقی مانده را در این چلی لیست یوتیوب قرار بدهم.
https://www.youtube.com/playlist?list=PLER0vvXCZQNl5yE1UX_C121iUhxQxwgTd

🔸پادکست #چیستا ۱۶

🔸مسئله «مسئله سه جسم» چیست؟

🔸اگر به ادبیات یا سینمای علمی-تخیلی علاقه داشته باشید حتماً با نام «#مسئله_سه_جسم» آشنا هستید. داستانی پیچیده و پرطرفدار نوشته Liu Cixin که در اصل نام کتاب اول از سه‌گانه‌ای به نام «یادآوری گذشته زمین» است. تاکنون دو سریال تلویزیونی از این داستان ساخته‌شده است. سریال نخست ساخته چین است که وفادارتر به اصل کتاب مانده و سریال دوم که به‌تازگی منتشرشده است، ساخته نتفلیکس و به تهیه‌کنندگی گروه سازنده سریال« بازی تاج‌ و تخت» است. در قلب این داستان اما همان‌طور که از اسم آن برمی‌آید مسئله‌ای از فیزیک کلاسیک به نام «مسئله سه جسم» قرار دارد. در این قسمت چیستا، درباره این مسئله و چیستی آن صحبت شده است.

🔸#پادکست چیستا را می‌توانید در همه پادگیرها هم گوش کنید و اگر از شنیدنش لذت می‌برید آن را با دوستانتان هم به اشتراک بگذارید.

🔸شما می‌توانید نظرات و پیشنهادهای خود را برای ما به آدرس: fardapodcasts@rferl.org بفرستید یا از طریق @contactfardamusic به ما پیام دهید.
فردا پادکست 🎧

🔸در بین دایناسورهای منقرض شده شاید هیچ‌کدام به اندازه تیرانوسوروس رکس یا همان تی‌رکس معروف نشده باشند.

🔸موجودات بزرگی با دستان کوچک، که به نمادی از شکارچی و مهاجمی تمام عیار در فرهنگ عامه بدل شده‌اند.

🔸سال گذشته گروهی از محققان با انتشار مقاله‌ای با بررسی ابعاد جمجمه فسیل‌های این گونه این حدس را مطرح کردند که این گونه شکارچی، هوشی معادل یک کودک سه ساله داشته‌اند.

🔸حالا اما گروه دیگری از محققان با استفاده از رویکردی میان رشته‌ای نتایح این تحقیق را زیر سوال برده‌اند. بر اساس نتایج تحقیق تازه روش‌شناسی پیشین و ایجاد نسبت مستقیم میان ابعاد جمجمه و ضریب هوشی روشی اشتباه است و احتمالا این دایناسورها، در نهایت چندان هم هوشمند نبوده‌اند.

🔸اما این موضوع باعث نمی‌شود تا این موجودات منقرض شده جایگاه خود در فرهنگ عامه را از دست دهند و کماکان برای بسیاری دروازه‌ای به سوی دنیای فسیل های موجودات منقرض شده‌ای به شمار می‌روند که زمانی روی این زمین گام می‌زدند.

@RadioFarda

🔸هفته آینده نخستین پرواز سرنشین‌دار فضاپیمای تجاری استارلاینر، محصول شرکت بویینگ به مقصد ایستگاه بین‌المللی فضایی انجام خواهد شد و اگر همه چیز مطابق برنامه پیش برود بویینگ به دومین شریک تجاری ناسا پس از اسپیس ایکس برای حمل و نقل فضانوردان به مدار زمین و در آینده به ماه بدل خواهد شد.
 
🔸فضاپیمای استارلاینر تا کنون دو بار پرتاب آزمایشی بدون سرنشین را تجربه کرده است و قرار است روز ششم ماه می در صورت مساعد بودن شرایط، نخستین پرواز سرنشین‌دار خود را به انجام برساند.

🔸در این نخستین پرواز سرنشین دار دو فضانورد کهنه کار ناسا مسافر ایستگاه خواهند بود. سانی ویلیامز و بری ویلمور مسافران این ماموریت هستند.

🔸سانی ویلیامز ۵۸ ساله تا کنون بیش از سیصد و بیست روز را در فضا سپری کرده است و بری ویلمور  شصت و یک ساله تا کنون صد و هفتاد و هشت روز در فضا بوده است.

@RadioFarda

🔻ضرورت روزنامه‌نگاری علم در بازخورد ۳۳
 
◾شماره ۳۳ مجله «بازخورد» با موضوع روزنامه‌نگاری علم منتشر شد. پرونده اصلی این شماره نگاهی داشته است به مبانی و تعاریف و سیر تاریخی روزنامه‌نگاری علم و ترویج علم در ایران و جهان و به اهمیت کار روزنامه‌نگاران علم در عصر انتشار اطلاعات نادرست و اخبار جعلی و شبه‌علم پرداخته است. همچنین علل زوال روزنامه‌نگاری علم در ایران و خطاهای رایج در گزارش‌های خبری درباره پژوهش‌های پزشکی را مرور کرده است.

◾این پرونده از اعتمادسازی و مشخصه‌های روزنامه‌نگارانِ علم و کاوش بی‌اعتمادی‌ها در عصر چورنالیسم گفته و دستورالعمل‌هایی از نشریات و مدارس روزنامه‌نگاری معتبر جهان در اختیار روزنامه‌نگاران علم قرار داده است. همچنین دستورالعملی برای چگونگی شناسایی اخبار صحیح و قابل اعتماد به خوانندگان اخبار پزشکی و سلامت ارائه می‌کند.

◾در «بازخورد ۳۳» یادداشتی از اسلاوی ژیژک درباره چت‌جی‌پی‌تی و ناخودآگاه واپس‌زدۀ کاربران منتشر شده است. در بخش اندیشه این شماره، گفت‌وگوی کوستاس اکسلوس و ژان بلاک به چاپ رسیده است که به بحثی درباره علم پرداخته‌اند.

🔸در پروژه‌ای که در نوع خود بی‌سابقه به شمار می‌آید، گروهی از جراحان ژاپنی موفق شدند بخشی از بافت سلولی کلیه جنین یک موش را به جنین موش دیگری، که در رحم مادرش بود، پیوند بزنند.

🔸نتایج این آزمایش نشان داده است که سلول‌های پیوند زده موفق شده‌اند همراه جنین رشد و تبدیل به کلیه دارای عملکرد طبیعی در میزبان شوند.

🔸اگر این تحقیقات در ادامه با موفقیت همراه باشد و امکان توسعه آن روی انسان به وجود بیاید، این امکان وجود خواهد داشت که افرادی که به‌طور طبیعی و ژنتیکی دچار ناکارآمدی یا نقص عضو هستند، در دوران جنینی تشخیص داده‌شده و با این پیوند و اجازه دادن به رشد طبیعی اندام به همراه چنین، احتمال رد کردن این عضو تازه از سوی میزبان کاهش یابد.
 
🔸هدف نهایی این پروژه بررسی امکان پیوند بافت سلولی نوع خاصی از خوک به جنین کودکانی است که به دلیل ابتلا به سندروم پاتر، کلیه کارآمدی در آنها شکل نمی‌گیرد.

@RadioFarda

🔸تاکنون نشانه‌های زیادی مبنی بر توان هوشی بالای اورانگوتان‌ها به دست آمده است، از رفتارهای اجتماعی تا استفاده از ابزارهای ابتدایی. حالا محققان نشان دیگری از هوش این خویشاوندان دور انسان یافته‌اند.

🔸به نظر می‌رسد اورانگوتان‌ها از داروهای گیاهی برای درمان زخم‌های خود استفاده می‌کنند.

🔸بر اساس گزارشی تازه یکی از محققان توانسته است اورانگوتانی را مشاهده کند که برای درمان زخمی باز، برگ گیاهی را جویده و روی زخمش گذاشته است. برگ‌های این گیاه خواص ضد‌التهاب شناخته شد‌ای دارند.

🔸برای اینکه اورانگوتان‌ها چنین رفتاری را بروز دهند آن‌ها باید نوعی ساختار انتقال تجربه را توسعه داده باشند که نیازمند درجه بالایی از هوشمندی است.

🔸بر اساس تخمین‌های فعلی ضریب هوشمندی اورانگاتو‌های بالغ معادل میانگین هوش یک کودک سه و نیم تا چهار ساله انسان است.

@RadioFarda