Aasoo - آسو

ما ادبیاتی‌ها کجای کاریم؟ 🔻

✍️ برشت در شعری (به ترجمه‌ی رضی هیرمندی) می‌پرسد، «در روزگار تیره‌وتار هم آیا ترانه هست؟» و پاسخ می‌دهد که، «آری، ترانه هست: در وصف روزگار تیره و تار.» برداشتی از سخن برشت می‌تواند این باشد که نویسنده، چه در بهشت و چه در دوزخ، می‌نویسد. سنجش کیفیِ آنچه می‌نویسد، اما، نه ساده است و نه آسان؛ هم زمان‌‌خواه است و هم در نهایت سرشتی نسبی دارد. سوای این‌‌ دو، دشواریِ کار از این برمی‌خیزد که خودِ روند آفرینشِ هنری-ادبی پیچیده است و از قاعده و قانون ــ دست‌کم، نوع ساده‌اش ــ پیروی نمی‌کند. ربط دادن خطی و سطحیِ کیفیت کارِ نویسنده با موقعیتِ نوشتنِ او، اگر نادانی نباشد، ساده‌انگاری‌ و ساده‌گیری‌ست.

✍️ در خلأ، بلکه روی زمین سختِ واقعیت‌ها شکل می‌گیرد. پاره‌ای از این واقعیت‌ها را زمانه و جهان ساخته و می‌سازد؛ ما هم که در این روزگارِ دهکده‌ی جهانی تکه‌ای کوچک از آنیم، خواهی‌نخواهی به آنها تن می‌دهیم. هرچند اختیارِ این دسته از واقعیت‌ها با ما نیست، ناگزیریم که آنها را خوب بشناسیم‌ تا از پسِشان برآییم. در میان نویسندگانی از نسل دیروزی‌ها هستند کسانی که دگرگونی‌های موقعیت ادبیات در جهان امروزی را نمی‌بینند یا نمی‌خواهند ببینید. در میان نسل نو هم که خواهان در بر گرفتنِ تمام‌وکمالِ امروز است، هستند کسانی که تنها به دیدن رویه‌ی ماجرا بسنده می‌کنند.

✍️ دنیای ادبیات دیگرگونه شده. در نیمه‌ی اول سده‌ی بیست، چشم‌اندازِ ادبیات خوشایند می‌نمود: نویسنده دیگر به اشراف و خواص بند نبود؛ باید از عرق جبین و کد یمین نان می‌خورد و می‌نوشت و ناشری می‌یافت، اما دیگر کار چاپ و پخش و فروش با او نبود؛ وسوسه‌ی پرفروش‌شدنِ آثار و کسب جایزه و جهانی‌شدن گریبانش را نمی‌گرفت؛ ترس از رقیب بسیار و خواننده‌ی کمیاب نداشت؛ اگر چون گذشته‌ی دور حرمت پیامبرانه نداشت، دست‌کم در نگاه خواننده‌اش تشخصی داشت که به فراخور اشتهای «منِ» درونش از آن بهره‌مند می‌شد. با چرخش زمانه چنین چشم‌اندازی از دور بیرون افتاده و چشم‌‌انداز دیگری جایش را گرفته که برای بیشترِ نویسندگان خار چشم است: همه می‌توانند، دست‌کم از نگاه بازار کتاب و داستان، نویسنده باشند...

@NashrAasoo 💬

7.7K views17:26