دانشنامه مناطق آزاد
122 subscribers
1.27K photos
217 videos
63 files
1.3K links
مرجع تخصصی مناطق آزاد/ جهت آشنایی با مفاهیم و کارکردهای مناطق اقتصادی ایران و جهان

وب سایت دانشنامه مناطق آزاد:
wikifreezones.com

اینستاگرام
instagram.com/wikifreezones/
با ما همراه باشید....
Download Telegram
#مقاله

🔵كمال اطهاري.كارشناس اقتصادي:

🔺(شهریور 96، ویژه‌نامه مناطق آزاد، روزنامه شرق)

🔸حدود ٢٥ سال از تأسيس مناطق آزاد در ايران مي‌گذرد و در تمام اين سال‌ها رقم صادرات از آنها چيزي در حدود ٢٠٠ ميليون دلار بوده است. اين در حالي است که در كشور همسايه ما يعني تركيه که مناطق آزادي با ويژگي‌هايي مشابه مناطق ويژه در ايران شکل گرفته، در فاصله حدود ١٥سال صادرات از آنها به ٢٠ ميليارد دلار رسيده است...چند نكته اصلي درباره مناطق آزاد ايران وجود دارد؛ اول آنكه قطعا از مناطق آزادي كه در شرايط #تحريم به وجود آمده‌اند نمي‌توان به زودي زود انتظار رشد داشت؛ چراكه اين مناطق ذاتا براي #جذب_سرمايه‌هاي_مستقيم_خارجي ايجاد مي‌شود. با اين فرض بديهي‌ است که در شرايط تحريم امکان تعقيب چنين هدفي وجود نخواهد داشت. اميد است با رفع تحريم‌ها باب جديدي در جذب سرمايه‌ها در اين مناطق باز شود...

🔶مزيت‌خواهي بي‌بهره
دو كشور در جهان است كه شوق داشتن تحصيلات عالي در بين خانواده‌هاي آن بسيار وجود دارد. ايران و كره جنوبي دو كشوري هستند كه علاقه به تحصيلات دانشگاهي در آنها بيش از ديگر كشورهاست اما درعين‌حال برخورد بازار كار با #نيروي_متخصص، مزيت تحصيلات بالا در ايران را كم‌رنگ مي‌كند. پس با روند فعلي اين مزيت به نوعي در حال ازدست‌رفتن است. برنامه‌ريزان برنامه ششم پيش‌بيني كرده‌اند براي رسيدن به رشد هشت‌درصدي مورد نظر بايد كارگران از شموليت #قانون_كار خارج شوند. همان‌طور كه صنايع كوچك را از شمول قانون كار خارج كرده‌اند؛ مي‌خواهند اين جريان در ديگر صنايع نيز اتفاق بيفتد. آنها معتقدند با اين اقدام رشد پايدار حاصل مي‌شود. نام آن را هم زبدگي اقتصادي گذاشته‌اند. حال آنكه معكوس اين اتفاق در ژاپن در حال وقوع است. در اروپا زماني رديفي براي بودجه بخش‌ها تدوين مي‌شود كه «محيط نوآوري» تعريف شود. محيط نوآوري هم با نيروي متخصص قابل اجرا خواهد بود. نيرويي كه از هوشمندي اجتماعي بالا برخوردار است و دستمزدي متناسب با تخصص خود دريافت خواهد كرد. اين مجموعه‌اي است كه ما با آن روبه‌رو هستيم، جهت‌گيري سطح پايين كه مناطق آزاد نيز يك جلوه از آن است و متأسفانه مانند گربه‌اي كه دور خود مي‌چرخد اقتصادانان ما هم تكليف خود را با اين مقولات مشخص نكرده‌اند و اراده سياسي براي بهبود و اصلاح آن هم وجود ندارد.

با ما همراه باشید🌷
#دانشنامه_مناطق_آزاد
@wikifreezones
#مقاله

♻️بهروز هادی‌زنوز، اقتصاددان

🔺(شهریور 96، ویژه‌نامه مناطق آزاد، روزنامه شرق)

🔸سابقه ایجاد #مناطق_پردازش_صادرات در جهان به اوایل دهه ٦٠ بازمی‌گردد؛ اما در ایران این نوآوری نهادی به دلیل انقلاب و جنگ با یک تأخیر ٢٠‌ساله انجام گرفت. درواقع بعد از سال‌های پرآشوب انقلاب و جنگ و در دوره سازندگی، دولتمردان ایران درصدد برآمدند سیاست‌های اقتصادی مخالف بازار را به‌تدریج رها کنند و از سیاست خودکفایی به سمت توسعه #صادرات غیرنفتی روی‌آورند.

🔹در همین چارچوب، در برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (١٣٦٨-١٣٧٣)، ایجاد سه منطقه آزاد (چابهار، قشم و کیش) پیش‌بینی‌شده بود. قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی در سال ١٣٧٢ به تصویب مجلس رسید و به‌اين‌ترتیب چارچوب قانونی فعالیت مناطق آزاد کشور مشخص شد. در دهه ١٣٨٠ تعداد چهار منطقه آزاد جدید ارس، اروند، انزلی و ماکو ایجاد شد و امروزه هفت منطقه آزاد در کشور فعالیت دارند.

🔻مطالعات انجام‌شده گویای آن است که با وجود تلاش مدیران اجرائی کشور، مناطق آزاد ایران در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، صدور کالاها و خدمات و انتقال فناوری‌های جدید، توفیق صددرصد نداشته‌اند. حتی در دهه ١٣٧٠ این مناطق عملا به #دروازه_ورود_کالاهای_خارجی به کشور تبدیل ‌شده بودند.

🔺مطالعات وزارت دارایی و امور اقتصادی، وزارت کشور، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد گویای آن است که توفیق‌نداشتن مناطق آزاد ایران در دستیابی به اهداف قانونی آنها، پدیده‌ای همه‌گیر بوده است. ازاین‌رو می‌توان استدلال کرد که صرف‌نظر از موقعیت مکانی این مناطق و مزیت‌ها و عدم مزیت‌های هریک از آنها، عوامل مشترکی در سطح ملی برای شکست آنها وجود داشته است ...

با ما همراه باشید🌷
#دانشنامه_مناطق_آزاد
@wikifreezones
#مقاله
♻️کمال اطهاری، کارشناس اقتصادی

🔺(شهریور 96)

🔸مزيت‌خواهي بي‌بهره🔸

دو كشور در جهان است كه شوق داشتن تحصيلات عالي در بين خانواده‌هاي آن بسيار وجود دارد. ايران و كره جنوبي دو كشوري هستند كه علاقه به تحصيلات دانشگاهي در آنها بيش از ديگر كشورهاست اما درعين‌حال برخورد بازار كار با نيروي متخصص، مزيت تحصيلات بالا در ايران را كم‌رنگ مي‌كند. پس با روند فعلي اين مزيت به نوعي در حال ازدست‌رفتن است. برنامه‌ريزان برنامه ششم پيش‌بيني كرده‌اند براي رسيدن به رشد هشت‌درصدي مورد نظر بايد كارگران از شموليت #قانون_كار خارج شوند. همان‌طور كه صنايع كوچك را از شمول قانون كار خارج كرده‌اند؛ مي‌خواهند اين جريان در ديگر صنايع نيز اتفاق بيفتد. آنها معتقدند با اين اقدام رشد پايدار حاصل مي‌شود.

🔻نام آن را هم زبدگي اقتصادي گذاشته‌اند. حال آنكه معكوس اين اتفاق در ژاپن در حال وقوع است. در اروپا زماني رديفي براي بودجه بخش‌ها تدوين مي‌شود كه «#محيط_نوآوري» تعريف شود. محيط نوآوري هم با نيروي #متخصص قابل اجرا خواهد بود. نيرويي كه از هوشمندي اجتماعي بالا برخوردار است و دستمزدي متناسب با تخصص خود دريافت خواهد كرد. اين مجموعه‌اي است كه ما با آن روبه‌رو هستيم، جهت‌گيري سطح پايين كه مناطق آزاد نيز يك جلوه از آن است و متأسفانه مانند گربه‌اي كه دور خود مي‌چرخد اقتصادانان ما هم تكليف خود را با اين مقولات مشخص نكرده‌اند و اراده سياسي براي بهبود و اصلاح آن هم وجود ندارد.

با ما همراه باشید🌷
#دانشنامه_مناطق_آزاد
@wikifreezones
#مقاله

جعفر آهنگران (مشاور دبیرخانه مناطق آزاد)

ماموریت مناطق آزاد

‼️بعد از پایان #جنگ تحمیلی، دولتی در ایران مستقر شد که براساس ضرورت‌ها و شرایط، علاقه‌مند و شاید ناگزیر به کاهش بار تصدی‌گری دولت به‌ویژه در حوزه اقتصاد بود.

⭕️دولت وقت به کارآمدی این راه‌کار معتقد و در تحقق آن مصمم بود. تبصره ١٩ قانون برنامه اول به دولت اجازه داد که در سه منطقه جنوبی ایران شامل دو جزیره #کیش و #قشم و بخشی از حاشیه دریای عمان در چابهار منطقه آزاد تأسیس کند. هدف هم کاهش بار اقتصاد تقریبا تمام‌دولتی ایران و به عبارت بهتر پیوند اقتصاد ملی با اقتصاد جهانی بود. در سال ١٣٦٩ مدیران عامل این سه منطقه منصوب و در سال ١٣٧١ دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد با انتصاب مهندس الویری به دبیری شورای‌عالی از سوی رئیس‌جمهور وقت شکل می‌گیرد. مأموریت اولیه دبیرخانه هم تدوین و به‌تصویب‌رساندن قانون چگونگی اداره مناطق آزاد بود. این اقدام در شهریور ١٣٧٢ صورت گرفته و مناطق آزاد سه‌گانه رسمیت قانونی پیدا می‌کنند.

🛄برنامه اول توسعه تبصره بیستی هم داشت. از قبل از انقلاب رویکردی به وجود آمده بود که در کنار کارخانه‌های بزرگ، یک فضای گمرکی حراست‌شده ایجاد شود تا کارخانه‌ها بتوانند در رابطه با تأمین به‌موقع مواد اولیه و قطعات یدکی و واسطه‌ای خود اطمینان لازم داشته باشند؛ برای ‌مثال کارخانه ایران‌خودرو (ایران‌ناسیونال) در کنار خود فضای حفاظت‌شده گمرکی داشت که مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز ایران‌خودرو در همان‌جا دپو و به‌موقع ترخیص و به کارخانه انتقال داده می‌شد. بعد از انقلاب اولین منطقه حراست‌شده در #سیرجان شکل گرفت تا کالاهای واردشده به بندرعباس -که این بندر ظرفیت نگهداری و انبار آنها را نداشت- در این محدوده حراست‌شده گمرکی نگهداری شود.

♻️سال ١٣٧٤، منطقه حراست‌شده گمرکی به منطقه ویژه اقتصادی تغییر نام داد و مسئولیت سياست‌گذاری و نظارت بر عملکرد آنها از سوی دولت به شورای‌عالی مناطق آزاد متشکل از تعدادی از وزرا و اعضای دولت و به استناد اصل ١٣٨ قانون اساسی که قبلا برای اداره مناطق آزاد تشکیل ‌شده بود، واگذار شد. طبق این روند سیرجان اولین و #سرخس در شمال شرق کشور به‌عنوان دومین منطقه ویژه اقتصادی پا به عرصه اقتصاد ملی گذاشتند. به دنبال آن تا پایان برنامه دوم توسعه (موضوع ‌بند «د» تبصره ٢٥ این قانون)، سال ١٣٧٩، ١٦ منطقه ویژه اقتصادی در ایران شکل گرفت. در بعضی از آمارها، ١٧ منطقه ذکر شده است. بله درست است این تفاوت مربوط به قشم می‌شود.

✳️پس از تأسیس منطقه آزاد #قشم، شورای‌عالی مناطق آزاد براساس مصوبه مجلس ٣٠٠ کیلومتر از مساحت هزارو٥٠٠کیلومتری قشم را منطقه آزاد و هزار و ٢٠٠ کیلومتر دیگر را منطقه ویژه اعلام و سازمان منطقه آزاد قشم به‌عنوان سازمان مسئول آن انتخاب می‌شود تا حتی‌الامکان از بروز #دوگانگی مدیریت جلوگیری شود؛ البته تا حدی می‌توان گفت ثمربخش بود ولی قشم نیازمند یکپارچگی مدیریت است و ضرورت غیرقابل‌انکار ایجاب می‌کند کل جزیره به منطقه آزاد تبدیل شود. باید یادآور شد این منطقه تحت‌الشعاع منطقه آزاد قشم قرار گرفته و تا سال‌های اخیر چندان فعال نشده بود به‌همین‌دلیل کمتر نامی از آن برده می‌شد؛ اگرچه سازمان منطقه آزاد قشم به‌عنوان متولی در چند سال اخیر با گماردن مسئول مستقیم برای منطقه ویژه در پی فعال‌سازی آن است. مجموعه ١٧ منطقه ویژه اقتصادی به این دلیل است.

#دانشنامه_مناطق_آزاد
@wikifreezones