✍️ محمدجواد اخوان 🇮🇷
357 subscribers
1.11K photos
83 videos
47 files
1.49K links
تأملاتی در اندیشه، فرهنگ و سیاست

به قلم محمدجواد اخوان
پژوهشگر انقلاب اسلامی، مدرس دانشگاه و روزنامه‌نگار

https://t.me/joinchat/AAAAADwA5MTdqxOTWDdkNg



ارتباط با ادمین:
@raygah

https://twitter.com/mjakhavan
instagram.com/mjakhavan2/
Download Telegram
🔴 کارآمدي، شايد وقتي دیگر!

🔸سرانجام پس از گذشت سه سال از عمر کابينه يازدهم، انتظارها به سر رسيد و اولين #جابه‌جايي_وزرا کليد خورد. عزل يا استعفاي سه نفر از وزرا و معرفي سرپرست و گزينه‌هاي پيشنهادي به مجلس، نماي کلي از اولين تغييرات کابينه در سطح وزرا را نشان داد. به نظر مي‌رسد تا اينجاي کار مي‌توان مختصاتي کلي از روند تغييرات دولت و نيز ابعاد احتمالي آتي آن‌ را ارائه نمود:

1⃣ - در نگاه اول، نحوه جابه‌جايي وزيران، در نوع خود جالب و البته در خور تأمل بود. در حالي‌که چندهفته‌اي گمانه‌زني‌ها از تغيير #وزير_ارشاد خبر مي‌داد به ‌يک‌باره نام دو وزارتخانه ديگر نيز به فهرست تغييرات اضافه شد. البته رويکرد #محافظه‌کارانه حاميان دولت مانع شده تا به اين لحظه دليل واقعي جابه‌جايي‌ها را بيان کنند، اما روش اعمال جابه‌جايي خبرساز بود. در حالي‌که وزير سابق #آموزش_و_پرورش استعفاي خود را تکذيب و در بيانيه‌اي براي ادامه همکاري با دولت رسماً اعلام آمادگي کرد، به ‌يک‌باره خبري رسانه‌اي شد که رئيس‌جمهور با استعفاي وي موافقت كرد. بسياري از تحليلگران اين نوع جابه‌جايي را در دولت يازدهم بعيد مي‌دانستند و البته به ياد داريم که اين نوع ترميم کابينه يادآور نحوه جابه‌جايي وزراي اطلاعات و امور خارجه در #دولت_دهم است. 

2⃣ - حوزه‌هاي مأموريتي که تاکنون تيغ جراحي کابينه به آن وارد شده در عرصه فرهنگي- اجتماعي است. اين در حالي است که عمده مطالبات جامعه در حوزه اقتصادي- اجتماعي است و بيشترين نارضايتي از عملکرد دستگاه‌هاي اجرايي نيز به همين عرصه برمي‌گردد. اينکه ترميم کابينه در مسيري کاملاً متفاوت از نيازمندي‌هاي عمومي حرکت مي‌کند چند پيام روشن دارد: اول آنکه اين تغييرات نه اجتماعي و مديريتي و بلکه سياسي است و برخي ناظران نيز آن‌ را با انتخابات پيش‌رو مرتبط مي‌دانند. دوم آنکه اولويت تمرکز مديريتي دولت نه در عمق‌بخشي به #کارآمدي، بلکه به سازماندهي و گسترش #سرمايه_اجتماعي است. 

3⃣ - بررسي چهره‌هايي که به ‌عنوان گزينه‌هاي پيشنهادي براي وزارتخانه‌ها معرفي‌ شده‌اند نيز مهم است. هرچند بايد تا زمان جلسه رأي اعتماد در مجلس صبر كرد، اما به ‌روشني پيداست که فردي که کارنامه خوبي در #فتنه۸۸ از خود به‌جاي نگذاشته نمي‌تواند به‌آساني از #بهارستان عبور کند. اينکه چطور فردي که پيش‌تر براي وزارت علوم معرفي ‌شده و با عدم رأي اعتماد مجلس نهم مواجه شده، اينک به مجلس دهم معرفي ‌شده خود تأمل‌برانگيز است. برخي تحليلگران معتقدند معرفي افرادي از اين ‌دست، بيش از آنکه به نيت تعيين وزير نهايي دستگاه باشد، تکميل‌کننده راهبرد «#الاکلنگي» اعتداليون براي مشغول‌سازي #اصولگرايان مجلس از يک‌سو و همزمان در سوي ديگر امتيازدهي بي‌هزينه به #دوم_خردادي‌هاي طلبکار از دولت است. 

4⃣ - همان‌طور که پيش‌تر تصريح شد، فاز اول تغييرات کابينه – حتي اگر فاز نهايي نباشد- نشان داد در دولت يازدهم، اين هدف‌گذاري انتخاباتي است که اولويت‌ها را تعيين مي‌کند و به نظر مي‌رسد که راهبرد انتخاباتي اين طيف نيز از مسير طبيعي دولت‌هاي مستقر – که ارائه #کارنامه_موفق_و_کارآمد است- نمي‌گذرد. اگر اين در همچنان بر همين پاشنه بچرخد، انتظار تغييرات در حوزه‌هايي همچون صنعت و معدن و تجارت، راه و شهرسازي بيهوده است، هرچند نارضايتي عمومي در اين حوزه‌ها فزاينده باشد. بدون شک اتاق فکر پاستور تصميم خود را گرفته و به يک ريسک بزرگ دست‌ زده است، يا مي‌توان با #حرف‌درماني و #دوقطبي‌سازي فرهنگي و سياسي، گروهي را گرد خود فراهم آورد يا آنکه عدم عمل به وعده‌ها و کارنامه ناموفق در حوزه اقتصادي و معيشتي اولين رئيس‌جمهور #چهارساله را معرفي خواهد کرد.

🔗 @mjakhavan

عضویت در کانال👇
📗 https://telegram.me/joinchat/BKoFLDwA5MRKshRUkaorMQ
🗝 وعده‌هاي فراموش‌شده

🏷 قسمت دوم

خبرنگاران در حالي نشست اخير رياست جمهوري را ترك كردند كه با انبوهي از «#نگفتم‌ها» و «#تكذيب‌ها» مواجه شده بودند و در يك‌كلام تصويري كه مخاطبان از اين نشست دريافت كردند، كوهي از #وعده‌هاي_فراموش‌شده بود؛ وعده‌هايي كه چهار سال پيش رئيس دولت فعلي را راهي پاستور كرد و اكنون به هر دليل آن وعده‌ها يا تكذيب مي‌شوند يا تفسيرهاي جديدي از آنها ارائه مي‌گردد.

بي‌جهت نيست كه چهار سال پيش در كوران رقابت‌هاي انتخابات رياست جمهوري 92، رهبر معظم انقلاب در هشداري نسبت به نامزدهاي انتخابات وقت فرمودند: «[نامزدهاي انتخابات] #وعده‌هاي_نشدني ندهند. من به نامزدهاي گوناگون عرض مي‌كنم جوري حرف بزنيد كه اگر در خرداد سال آينده نوار امروز شما را جلوي خودتان گذاشتند يا پخش كردند، #شرمنده نشويد؛ جوري وعده بدهيد كه اگر چنانچه آن وعده را بعداً به رخ شما كشيدند، مجبور نباشيد تقصير را گردن اين‌وآن بگذاريد كه نگذاشتند، نشد. كاري را كه مي‌توانيد انجام دهيد، وعده بدهيد.»اكنون اين بيانات هوشمندانه معظم‌له دقيقاً قابل مصداق‌يابي است.

در آموزه‌هاي ديني و اخلاقي، بر لزوم «صداقت» و «وفاي به عهد» تأكيد فراوان رفته است و اتفاقاً نامزد پيروز انتخابات 92 نيز مدعي تشكيل«#دولت_راستگويان» بود.

اكنون نوع مواجهه با مطالبه افكار عمومي در خصوص وعده‌هاي داده‌شده، محك خوبي براي ميزان پايبندي به دو مؤلفه يادشده #اخلاقي است. از رقابت‌هاي انتخاباتي و جناحي هم كه عبور كنيم در سطح كلان حاكميت، موضوع حفظ #سرمايه_اجتماعي نظام و اركان آن موضوع كم‌اهميتي نيست و با تأسف بايد گفت عدم صداقت و خلف وعده در اين سرمايه، خدشه جدي وارد مي‌كند.

اينك چند هفته تا انتخابات رياست جمهوري دوازدهم باقي نمانده است. طبعاً به فراخور حال انتخابات، نامزدهاي انتخابات و ازجمله احتمالاً شخص رئيس دولت مستقر بايد شعارها و وعده‌هايي براي كسب #رأي_اعتماد جامعه عرضه كند؟ آيا آقاي روحاني و طرح ريزان #اتاق_فكر ستاد انتخاباتي ايشان به اين مهم انديشيده‌اند كه همان‌ها كه چهار سال پيش روحاني را برگزيدند با چه حجت و دليلي بايد بار ديگر اعتماد كنند؟ در برابر اين پرسش افكار عمومي چه پاسخي خواهند داشت كه چه تضميني هست كه در #پساانتخابات بار ديگر «#نگفتم‌ها» تكرار نشود؟!

👌 اينها و البته نكات مهم ديگر اين شائبه را در ذهن‌ها تقويت مي‌كند كه بسياري از #پاستورنشينان فعلي نيز روحاني را اولين رئيس‌جمهور #چهارساله ايران مي‌دانند و اميد چنداني به عبور از كسب اعتماد مجدد جامعه ندارند كه براي آن تلاشي بكنند.

http://yon.ir/Zen4o

🔗 @mjakhavan

عضویت در کانال 👇
t.me/joinchat/BKoFLDwA5MRKshRUkaorMQ
💰 مؤسسات بي‌اعتبار و بحران اعتماد

🔻قسمت دوم🔺


🔹 همه مي‌دانيم اگر فروشگاه خرده‌فروشي‌اي در كشور بخواهد بدون مجوزهاي رسمي يا پرداخت عوارض در هر گوشه‌اي از شهرمان فعاليت كند، چه بر سرش خواهد آمد؟

🔸 به‌اين‌ترتيب مي‌توان گفت اگر بحران مؤسسات جمعي از هم‌وطنانمان را مالباخته كرده است، بيش از آنكه مردم را طمع‌ورز و مقصر قلمداد كنيم بايد بي‌مسئوليتي يا بي‌مبالاتي نهادهاي مسئول را عامل وقوع چنين بحراني دانست. اگر مؤسسه‌اي با مجوز رسمي بانك مركزي و با تغيير تابلوهاي خود از هزاران نفر سپرده جذب كرد نمي‌توان با تعاوني غيرقانوني يا منحله خواندن آن، صورت‌مسئله را عوض و از زير بار مسئوليت شانه خالي كرد!

🔹 اگر فلان تعاوني اعتباري با تابلو مؤسسه مالي اعتباري از مردم سپرده مي‌گيرد و كسي با او برخورد نمي‌كند، نمي‌توان هزاران نفر را به جرم بي‌اطلاعي #نقره‌داغ و در مقابل به تاراج رفتن سرمايه يك‌عمرشان سكوت كرد.

🔸 از اينها گذشته، مي‌دانيم كه اوضاع و احوال دروني شبكه بانكي رسمي و مجوزدار كشور نيز چندان خوب نيست و اهل‌فن مي‌دانند كه زيرپوست اين ظاهر چه مي‌گذرد. چه‌بسا ماجراي تلخي كه اين ايام براي بازار غيرمتشكل پولي و مؤسسات ادغامي اتفاق افتاد، در انتظار بانك‌هاي شيك و ظاهرفريب ديگر باشد.

🔹 آنچه مهم است نوع مواجهه نهادهاي مسئول در قواي سه‌گانه چنين بحران‌هايي و مسئوليت‌پذيري در مقابل غفلت‌ها و خطاهاي گذشته و اقدام به‌موقع است. در چنين رويدادهايي شايد مهم‌تر از بلايي كه بر سر سرمايه‌هاي مادي و مالي انسان‌ها مي‌آيد، خطراتي باشد كه در كمين #سرمايه_اجتماعي است.

🔸 #بحران_اعتماد به ساختارهاي رسمي و نهادهاي مسئول اعم از نظارتي و متصدي چيزي نيست كه بتوان به‌سادگي از كنار آن گذشت. وقتي مؤسسه‌اي با مجوز بانك مركزي سپرده جذب مي‌كند و صدها هزار نفر با اعتماد به آنچه در سايت بانك مركزي مي‌بينند سرمايه خود را به آن مي‌سپارند و چند ماه بعد با فرار از مسئوليت مديران بانك مركزي مواجه مي‌شوند، بيش از آنكه سرمايه ريالي خود را ازدست‌داده باشند، اعتماد خود به مجوزي را كه بانك مركزي مي‌دهد از دست مي‌دهد. كافي است كه ماجراي تلخي براي يكي از بانك‌هاي مجوزدار كشور رخ دهد، تا تأثير بي‌اعتبار شدن مجوز بانك مركزي بيش‌ازپيش روشن شود.

🔹 آقاي رئيس‌جمهور پس از جلسه سران قوا در مورد مؤسسات مالي گفت بانك مركزي براي پرداخت سپرده‌هاي مالباختگان، محذوراتي دارد و نمي‌توان با پول مردم، بحران را حل كرد. شايد حق با ايشان باشد، اما بي‌ترديد بحران اعتماد و #سرمايه_اجتماعي قوه مجريه را نيز نمي‌توان حتي با چاپ پول حل كرد. بايد درست عمل كرد و اگر جايي كوتاهي يا خطايي صورت پذيرفته، مسئوليت #قصور و #تقصير را پذيرفت.


@mjakhavan

عضویت در کانال 👇
https://telegram.me/joinchat/BKoFLDwA5MRKshRUkaorMQ
♦️ بسيج، فاتح نبرد با تروريسم

🔹 از ويژگي‌هاي بي‌بديل انقلاب اسلامي، تكيه آن بر نيروي عظيم و دائماً در حال جوشش مردمي است، به‌گونه‌اي كه #سرمايه_اجتماعي، چه در مقطع حدوث و چه در مرحله بقا، در نظام و انقلاب اسلامي بروز و ظهور داشته است. در اين ميان نمي‌توان تدبير داهيانه امام راحل عظيم‌الشأن را در شكل‌گيري عنصر «بسيج» به‌عنوان جلوه نقش‌آفريني مردم در حفظ و تعالي انقلاب اسلامي ناديده گرفت.

🔸 هرچند در دهه اول عمر انقلاب اسلامي، ضرورت‌هاي زمانه سبب شده بود اين عنصر بي‌همتا در حوزه دفاع مقدس منحصر شود، اما گذر زمان چندبعدي و جامع بودن اين جريان انساني را ثابت نمود. در آخرين #هفته_بسيج در عمر پربركت حضرت امام و پس از پايان جنگ تحميلي بود كه برخي خام‌انديشانه از پايان مأموريت بسيج و لزوم انحلال آن سخن به ميان مي‌آوردند.

🔹 بااين‌حال حضرت روح‌الله در پيامي كه به مناسبت هفته بسيج سال ۱۳۶۷ صادر كردند با تأكيد بر اينكه كار و مأموريت بسيج به پايان نرسيده است و بسيج بايد مثل گذشته و با قدرت و اطمينان خاطر به كار خود ادامه دهد، فرمودند: «بايد بسيجيان #جهان_اسلام در فكر ايجاد حكومت بزرگ اسلامي باشند و اين شدني است، چراكه بسيج تنها منحصر به ايران اسلامي نيست، بايد #هسته‌هاي_مقاومت را در تمامي جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ايستاد. شما در جنگ تحميلي نشان داديد كه با مديريت صحيح و خوب مي‌توان اسلام را فاتح جهان نمود. شما بايد بدانيد كه كارتان به پايان نرسيده است، انقلاب اسلامي در جهان نيازمند فداكاري‌هاي شماست. »

🔸 بدين‌ترتيب روشن شد كه در دومين دهه از عمر انقلاب اسلامي، بسيج وارد حيطه جديدي از مأموريت شده است كه آن هم جهان اسلام يا به‌عبارتي عمق راهبردي جمهوري اسلامي ايران است. به بيان زيباي رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت امام خامنه‌اي، «ملت‌هاي مسلمان عمق استراتژيك نظام جمهوري اسلامي‌اند.»

🔹 تأكيد امام راحل عظيم‌الشأن روي شكل‌گيري #هسته‌هاي_مقاومت در تمامي جهان ازآن‌رو بود كه شكل‌گيري بسيج تجربه گران‌قيمت و كارآمدي را در اختيار نظام جمهوري اسلامي ايران قرار داد كه اين تجربه مي‌توانست در بيرون مرزهاي جغرافيايي ايران اسلامي نيز پيش‌برنده گفتمان اسلام ناب محمدي (ص) و انقلاب اسلامي باشد.

🔸 بستر موفقي كه اين تجربه در افق برون‌مرزي و جهاني روي آن مستقر شد، رابطه قلبي و ايماني ميان ملت مسلمان ايران و ملل مسلمان و مستضعف جهان بود. در سطح جهان اسلام و جهان مستضعفين، بسيج با مفهومي خاص عجين و هم‌راستا مي‌شود كه عبارت است از #عمق_راهبردي (Strategic depth).

🔹 بر اساس الگوي راهبردي و تجربه سه دهه گذشته مي‌توان گفت امتداد انقلاب اسلامي در بيرون مرزهاي سرزميني ايران، ظرفيت بي‌نظيري را رقم مي‌زند كه پيش‌برنده آرمان‌ها و اهداف اسلام ناب محمدي (ص) است.

🔸 نيم‌نگاهي به تحولات منطقه #غرب_آسيا در چند دهه گذشته، ابعاد گوناگون كارآمدي اين عمق راهبردي انقلاب اسلامي را آشكار مي‌سازد. درست همان زمان كه جريان ارتجاع وابسته به نظام سلطه به دنبال آشتي با غده سرطاني صهيونيسم در منطقه بود، گروه‌هاي كوچك مقاومت اسلامي با الهام‌گيري از #گفتمان_انقلاب_اسلامي، مسير پايداري و مبارزه اسلامي را برگزيدند و چنان به بالندگي رسيدند كه در جنگ‌هاي متعدد، افسانه شكست‌ناپذيري رژيم اشغالگر قدس را بر باد دادند.

🔹 تأثير چنين روندي بر تحولات راهبردي منطقه تا حدي است كه امروز از محوري به‌عنوان «محور مقاومت» ياد مي‌شود كه مناسبات و طراحي‌هاي سلطه‌گران استكباري و اذناب آن‌ها را بر هم مي‌زند. اكنون، مي‌توان گفت بسيج بار ديگر در ميدان تحولات منطقه واردشده و بازيگر اصلي اين صحنه است.

🔸 جوانان مجاهد و شهادت‌طلب عراقي، لبناني، سوري، پاكستاني، افغانستاني، يمني و ... با الگوگيري از اين يادگار امام راحل (ره) با كم‌ترين امكانات، اما با ايمان حداكثري به ميدان آمده و ابتكار عمل را در دست گرفته‌اند.

🔹 اگر امروز فرهنگ #شهادت‌طلبي در هر كوي و برزني از عراق ساري و جاري است، نبايد فراموش كرد كه #حشدالشعبي پيروز ميدان مبارزه با تكفير، بسيج مستضعفين را الگوي خود قرار داده است. آنچه جوانان مدافع حرم را از اقصي‌نقاط جهان اسلام ‌ را براي دفاع از #اسلام_ناب در مقابل اسلام جعلي و امريكايي به شام كشانده است، «فرهنگ و تفكر بسيجي» است كه از دوران #دفاع_مقدس براي ما به يادگار مانده است.

🔸 اگر امروز مردم كشور ما، در كمال نشاط و آرامش پيروزي بر #تروريسم_تكفيري را جشن مي‌گيرند، مي‌دانند كه امنيت امروزشان را مديون جا‌نفشاني بسيج و بسيجي هستند و روش #بسيجي است كه تومار تكفير و تروريسم را در منطقه در هم مي‌پيچد، كما اينكه بايد به انتظار روزي نشست كه ريشه‌هاي فاسد #صهيونيسم و سلطه #مستكبران را بخشكاند.

@mjakhavan

عضویت در کانال 👇
https://telegram.me/joinchat/BKoFLDwA5MRKshRUkaorMQ