دیپلماسی اقتصادی | IEDS
1.46K subscribers
585 photos
70 videos
21 files
387 links
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
دانشگاه امام صادق علیه السلام
Institute for Economic Diplomacy Studies (IEDS)
📌 اولین اندیشکده #تخصصی_دانشگاهی در حوزه دانش و تجربه روابط اقتصادی بین‌الملل

💻 سایت: http://www.eco-dip.ir

🆔 ارتباط با ما: @AHarabpour
Download Telegram
#تحلیل
#تحریم

💢 عبور از تحریم ها میسر است؟

✍️ پروفسور جواد صالحی اصفهانی
🔘 محقق اندیشکده #بروکینز و استاد ویرجینیاتک

▪️اگر پیش‌بینی به‌تازگی تعدیل‌شده #صندوق بین‌المللی پول در مورد اقتصاد ایران (رشد اقتصادی منفی 6 درصد) را قبول کنیم، آن‌گاه برخلاف برخی ادعاهای بدبینانه و #هشداردهنده باید بگوییم که تأثیر تحریم‌های #آمریکا بر اقتصاد ایران چندان هم شدید نیست.

▪️در عین دست کم 3 دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد #اقتصاد ایران می‌تواند در صورت اتخاذ سیاست‌های مناسب، با همین سطح از #درآمدهای_نفتی نیز به حیات خود –ولو با کاهش استانداردهای زندگی- ادامه داده و حتی در بلندمدت از این طریق #وابستگی خود را به نفت کاهش دهد تا [به‌طور ناخواسته] به خود لطف کرده باشد.

▪️اولاً باید خاطرنشان کنیم که ایران قبلاً نیز در سال 2012 چنین شرایطی را تجربه کرده است. در آن زمان باراک #اوباما تحریم‌های آمریکا علیه ایران را شدت بخشید و در نتیجه #صادرات نفت ایران 27.5 درصد کاهش یافت و #تولید ناخالص داخلی ایران نیز 6.2 درصد افت کرد. در سال 2015 اثرگذاری هم‌زمان #تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت حتی صادرات نفت ایران را به 32 میلیارد دلار کاهش داد که کمترین میزان آن در یک دهه منتهی به آن سال محسوب می‌شد؛ تولید ناخالص داخلی ایران این بار 1.6 درصد کاهش یافت

▪️در سال 2012 زمانی که تولیدات #صنعتی ایران 3.6 درصد کاهش یافت، بخش #خدمات این کشور درواقع یک درصد رشد کرد. در آن زمان کاهش ارزش #ریال به افزایش قیمت کالاهای #وارداتی و کالاهای وابسته به واردات انجامیده و احتمالاً همین مسئله باعث شده بود که #مصرف‌کنندگان ایرانی بخش بیشتری از درآمد خود را صرف خرید خدمات کنند.

▪️نکته دومی که باید به آن اشاره کنیم این است که ایران #بدهی خارجی زیادی ندارد و به همین تحت فشار #وام‌دهندگان خارجی نیست. اگر مردم احساس کنند که اصلاحات ساختاری در راستای تأمین منافع وام‌دهندگان خارجی انجام می‌شود، آن‌گاه انجام #اصلاحات بسیار دشوارتر خواهد بود.

▪️مورد دیگری که کمتر به آن توجه شده این است که اقتصاد ایران یک اقتصاد نسبتاً متنوع است. ایران #محصولات دیگری به‌جز نفت را تولید و صادر می‌کند. این کشور برای تولید محصولات مختلف، از #فولاد و خودرو گرفته تا کالاهای سبک، #زیرساخت‌های تولیدی قابل‌توجهی دارد. با استفاده از محرک‌های اقتصادی مناسب می‌توان این زیرساخت‌های را به‌گونه‌ای اصلاح کرد که #اشتغال و تولید از بخش‌های به‌شدت نیازمند واردات به بخش‌هایی که بیشتر متکی به #نهاده‌های داخلی هستند، منتقل شود/دانش تفسیر سیاسی.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#جنگ_اقتصادی

🔴 شکست #ترامپ در برابر ایران

🗞 نشریه اکونومیست

🔰 نشریه تخصصی اقتصادی #اکونومیست در گزارشی به بی اثر بودن #تحریم های رئیس جمهور آمریکا در منطقه #خاورمیانه اشاره دارد و آورده است: چهار سال جنگ اقتصادی علیه ایران و هم پیمانانش به سختی رفتار آنها را تغییر داده است.

🔶 به گزارش اکونومیست، در سه سال اول ریاست جمهوری #ترامپ، وزارت خزانه داری #آمریکا سالانه بطور متوسط ۱۰۷۰ نام را به لیست تحریم های اصلی خود اضافه کرد؛ در حالی‌که این تعداد در زمان #اوباما ۵۳۳ عدد و در زمان #بوش ۴۳۵ عدد بود. بیش از ۲۰ درصد از این ۸۶۰۰ نام در این لیست مربوط به ایران و چهار کشور عربی هستند که ایران در آنجا بیشترین نفوذ را دارد: #عراق، لبنان، #سوریه و یمن.

🔶 به گفته ترامپ “#فشارحداکثری” یک موفقیت تاکتیکی بوده است. در ماه آوریل، #صادرات_نفت ایران، در مقایسه با دو سال قبل که ۲.۵ میلیون بشکه در روز بود، به ۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت (آمار دقیق در دسترس نیست زیرا بیشتر #تجارت نفت ایران محرمانه است). ریال، واحد #پول ایران، بیش از ۸۵ درصد از ارزش خود را از دست داده است؛ با این حال، این #تحریم اقتصادی تغییر #سیاسی جدی ایجاد نکرده است.

🔶 #صادرات نفت ایران در بدترین شرایط خود در ماه آوریل صعود کرده و شاید پاییز امسال به یک‌میلیون بشکه در روز برسد زیرا برخی کشورها (به ویژه #چین) از تهدیدات آمریکا سرپیچی کرده و بلافاصله #نفت_خام را با تخفیف خریداری کرده اند.

🔶 در واقع، تحریم ها ممکن است ابزار محبوبی برای روسای جمهور آمریکا باشد زیرا #ارزان و بدون کشت و کشتار بوده و تا حد زیادی به اختیارات اجرایی بستگی دارد اما اغلب این #تحریم و فشارها بی فایده بوده اند.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#تجارت_جهانی

🔴 اختلافات آمریکا و اروپا در زمینه تجارت دیجیتال و همکاری با چین

🗞 اندیشکده مطالعات راهبردی و بین‌المللی

🔰 اندیشکده مطالعات راهبردی و بین‌المللی در یادداشتی، پیروزی #بایدن را فرصتی برای حل برخی اختلافات #آمریکا با اروپا می‌داند تا مذاکرات نیمه‌تمام دو سوی #آتلانتیک در دوره دوم #اوباما، بار دیگر از سر گرفته شود. نویسنده با اشاره به بیانیه اخیر کمیسیون #اروپا مبنی بر لزوم همکاری مشترک با آمریکا برای مقابله با #کرونا و تهدیدات #زیست‌محیطی، از اراده مثبت رهبران اروپایی به حل دیگر اختلافات خبر می‌دهد.

🔶 در بیانیه کمیسیون اروپا به ضرورت «نظارت بر #فناوری‌های_جدید برای حراست از دموکراسی» از طریق تأسیس «#شورای_تجارت و فناوری» به عنوان محمل دیگری برای همکاری آمریکا و اروپا اشاره شده که کنترل فرآیندهای «#تجارت_دیجیتال و امنیت سایبری» مهم‌ترین وظیفه این شورا برشمرده شده است.

🔶 در یادداشت اندیشکده مطالعات راهبردی و بین‌المللی اشاره شده که نقص بیانیه کمیسیون اروپا، رویکرد #انحصارگرایانه اتحادیه اروپاست. به گونه‌ای که اغلب استانداردهای #نظارتی با مطلوبیت‌های دولت‌های عضو این اتحادیه تبیین شده است. برای مثال نظارت بر #هوش_مصنوعی، بسترهای نرم‌افزاری حاکمیت دیجیتال و اخذ #مالیات از فعالیت‌های تجاری دیجیتال، عمدتاً منافع #شرکت‌های_آمریکایی را هدف قرار می‌دهد.

🔶 نویسنده با یادآوری خطر نفوذ تجاری #چین در اروپا، رهبران قاره سبز را به تغافل و نادیده‌گرفتن این تهدید متهم می‌کند. زیرا برخی از دولت‌های اروپایی گمان کنند برای رفع خلأ خود در حوزه #فناوری‌های_مدرن در برابر آمریکا می‌توانند از چین کمک بگیرند، ولی این یادداشت به آنها توصیه می‌کند که با راهبرد بایدن جهت #ائتلاف‌سازی علیه گسترش بازار پکن در جهان همراهی کنند.

🔶 به نظر می‌رسد دولت جو بایدن به‌راحتی و به‌صرف تأکید بر ارزش‌های #ایدئولوژیک و لزوم مقابله با فعالیت‌های چین علیه #هنگ‌کنگ، #تایوان و موارد مشابه نخواهد توانست نظر همه رهبران اروپایی برای مقابله با #پکن را جلب کند و در این راستا باید درصدد ارائه ایده‌های عملیاتی‌تر و فنی‌تر و هم‌چنین عرضه #امتیازات_تجاری و اقتصادی ملموس‌تری باشد/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 #اقتصاد_ایران در دوران پساترامپ

✍️ دکتر داود #منظور؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 #ترامپ بالاخره رفت. حال این پرسش مطرح است که آیا در عمل آمدن #بایدن تا‌ چه میزان می‌تواند بر اقتصاد ایران تا‌ثیرگذار باشد؟ آیا در کوتاه‌مدت تغییری در رویکرد #تحریمی آمریکا نسبت به ایران رخ خواهد داد؟

❇️ تصمیمات بایدن درخصوص برگشت به #برجام و رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که #فشارهای_حداکثری و بی‌سابقه آمریکا علیه ایران تا‌کنون نتوانسته است فعالیت‌های منطقه‌ای #ایران را متوقف کند و ایران را به پای میز #مذاکره بنشاند. فشارهای حداکثری آمریکا هم‌اکنون تا‌ جایی جلو رفته است که به اذعان کارشناسان، دیگر #تحریمِ اثرگذاری برای اجرا وجود ندارد و ایران به نقطه اشباع‌پذیری تحریم‌ها رسیده است و اقتصاد ایران به تدریج توانسته خود را با شرایط تحریمی تطبیق دهد.

❇️ با وجود این، از نظر دولتمردان آمریکا بهترین #سیاست در مقابل ایران آن است که تا‌ حد امکان همچنان به پشتوانه میراث به جا مانده از نظام تحریم‌های گسترده دولت #ترامپ، سیاست فشار حداکثری و ایزوله کردن #اقتصاد ایران را بدون برگشت به #برجام و رفع تحریم‌ها ادامه دهند. برای این منظور آنها ممکن است با رویکرد تعلیق تدریجی و مرحله‌ای تحریم‌ها، اجازه دسترسی محدود به #منابع_مالی و فروش محدود #نفت را به ایران بدهند و در دوره چهارساله اول #بایدن، اقتصاد ایران را همچنان گروگان بگیرند. ترامپ در اعمال تحریم‌های ایران عملا از دستاورد دولت #اوباما- بایدن در پی‌ریزی ساختار تحریم‌های علیه ایران بهره‌برداری کرد و اقتصاد ایران را تحت فشار حداکثری قرار داد.

❇️ حتی بعد از امضای #برجام نیز که محصول طراحی‌های دولت اوباما- بایدن بود، ساختار تحریم‌ها علیه ایران همچنان حفظ شد و از همان روزهای اول اجرای برجام، افراد و نهادهای جدید به لیست تحریم‌ها اضافه شدند. بعد از برجام به #بانک‌های_بین‌المللی اجازه داده نشد خدمات #بانکی به ایران ارائه کنند. برجام نه تنها موجب از بین رفتن ساختار تحریم‌ها نشد، بلکه ضمن حفظ ساختار تحریم‌ها اثرگذاری آنها به‌دلیل #هوشمند شدن تحریم‌ها افزایش یافت و در کنار این تحریم‌ها، فشارهایی مضاعفی نیز برای اجرای دستورات FATF شروع شد تا‌ اثرگذاری تحریم‌ها بیشتر شود. به علاوه، بسیاری از تحریم‌های آمریکا علیه ایران از پیچیدگی #تقنینی برخوردارند و توسط یک نظام قانون‌گذاری چند لایه وضع شده‌اند؛ به‌طوری‌ که بعید به‌نظر می‌رسد اراده‌ای برای برداشتن آنها حتی در میان #دموکرات‌ها وجود داشته باشد؛ ضمن اینکه به‌زعم مقامات آمریکا سیاست فشار حداکثری ثمربخش بوده است. آنها در سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری خود هیچ‌گاه چنین دستاوردی را از دست نخواهند داد؛ هرچند با تغییر لحن و ادبیات سعی بر مخفی کردن آن داشته باشند.

❇️ #بایدن سیاست‌های رسمی خود در قبال ایران را در یادداشتی با عنوان «راه هوشمندانه‌تر در برابر ایران» منتشر کرد. آنچه از این یادداشت مستفاد می‌شود آن است که #آمریکا تصمیم‌گیری درخصوص برگشت به برجام و رفع تحریم‌ها را منوط به #مذاکره با دولت جدید ایران پس از مشخص شدن نتایج #انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ خواهد کرد. بر اساس این یادداشت، بایدن بر پیش‌شرط تا‌یید بازگشت «کامل و دقیق» ایران به کلیه #تعهدات_برجامی خود از سوی سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را برای برگشت آمریکا به برجام و تعلیق تحریم‌ها تا‌کید خواهد داشت. این پیش‌شرط بار دیگر یادآور وعده نسیه آمریکا در برابر پرداخت نقد از سوی #ایران است.

❇️ بر اساس این یادداشت، دولت بایدن همچنین بر پیش‌شرط گسترش #محدودیت‌ها و تقویت مفاد برجام در موضوعاتی مانند #حضور_منطقه‌ای ایران و توان #موشک‌های_بالستیک ایران تا‌کید خواهد داشت. یکی دیگر از پیش‌شرط‌های احتمالی بایدن برای بازگشت به برجام، اصلاح بند غروب #تحریم‌ها (طولانی شدن مدت زمان لازم برای رفع تحریم‌ها) خواهد بود. همچنین تیم بایدن احتمالا بر حضور سایر شرکای بین‌المللی خود علاوه‌بر اعضای ۱+۵ از جمله #عربستان، رژیم صهیونیستی و سایر بازیگران #خاورمیانه مانند امارات در مذاکرات تا‌کید خواهند ورزید. طبعا، تمامی این #پیش‌شرط‌ها، حداقل به معنای طولانی شدن مقدمات برگشت آمریکا به برجام و کاهش تحریم‌ها خواهد بود.

❇️ در بهترین حالت #بازگشت_آمریکا به برجام به معنای برداشتن تحریم‌های #هسته‌ای خواهد بود که در این صورت نیز اقتصاد ایران در یک سطح حداقلی از منافع برجام برخوردار خواهد شد؛ چراکه در دوره ترامپ بسیاری از تحریم‌ها در قالب عناوین غیر هسته‌ای مانند حقوق بشر، تروریسم و برنامه موشک‌‌های بالستیک وضع شده است که دولت #بایدن در صدد است همچنان آنها را تحت عنوان نظام تحریم‌های هدفمند حفظ کند.

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#تحلیل_آماری
#تحریم

📊 روند #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران

🔹 طبق گزارش موسسه مطالعات و پژوهش‌های #بازرگانی، حدود ۸۰ درصد از مجموع تحریم‌های اعمال شده #آمریکا علیه ایران در ۱۲ سال اخیر و در دوران #اوباما و #ترامپ بوده است. در دوره ۴ ساله ترامپ ۷۰۷ تحریم علیه #ایران وضع شده است.

🔹 سال ۲۰۰۷ سرآغاز #تحریم‌های_بین‌المللی فزاینده‌ علیه ایران بود.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#تحریم

🔴 نفت ایران را حین مذاکره تحریم کنید

🗞 شورای آتلانتیک

🔰 اندیشکده #شورای_آتلانتیک در یادداشتی به دولت #بایدن توصیه کرده به تحریم نفت ایران برای افزایش فشارها ادامه دهد. در این یادداشت بیان شده که کاهش #صادرات نفت ایران بدون آسیب به رویکرد دیپلماتیک امکان‌پذیر است.

🔶 نویسنده مدعی است تأثیر تحریم‌های ثانویه #آمریکا در کاهش درآمدهای ایران در دوره #ترامپ، انعطاف‌پذیری بالایی به سیاست‌های تحریمی کاخ سفید داده است. این انعطاف‌پذیری از #قدرت فرامین اجرایی رییس‌جمهور برمی‌خیزد.

🔶 طبق این یادداشت، دلیل شکست #تحریم‌های_ایسا در دولت کلینتون، فقدان اجماع میان آمریکا و #اروپا درباره تحریم ایران بود. ولی اکنون موقعیت دولت بایدن برای اِعمال #تحریم با حمایت اتحادیه اروپا بهتر است. چنان‌که #اوباما نیز از صدور قطعنامه در #شورای_امنیت برای ایجاد اجماع علیه ایران بهره برد.

🔶 نویسنده ادعا کرده که بایدن پس از استقرار، نسبت به خرید #نفت ایران از سوی #چین سخت‌گیری کمتری نشان داده تا حُسن نیت خود را نشان دهد. ولی #ایران اقدام متقابلی در راستای کاهش تنش‌های منطقه‌ای یا تعدیل #برنامه_هسته‌ای انجام نداد.

🔶 با این حال به نظر نویسنده، زمان هنوز به نفع آمریکاست. زیرا به‌زعم او ایران برای رفع #فشارهای_اقتصادی نیازمند مذاکره است. پس بایدن تا پیش از احیای #توافق، لازم است به تحریم‌ها بیفزاید و مانع افزایش صادرات نفت ایران شود. در عین حال که به گفتگوهای #سیاسی نیز ادامه می‌دهد تا مانع مطالبه‌گری ایران شود.

🔶 این یادداشت نشان می‌دهد برخی دولت‌مردان #کاخ_سفید گمان دارند که می‌توانند از نیازمندی اقتصادی ایران برای افزایش فشارها به #مذاکره مطلوب‌شان سوءاستفاده کنند. حال آن‌که تجربه دولت ترامپ نشان داده افزایش فشارها، تمایل ایران به مذاکره و توافق را کاهش خواهد داد/تبیین.

🌐 اندیشکده #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU