دیپلماسی اقتصادی | IEDS
1.46K subscribers
585 photos
70 videos
21 files
387 links
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
دانشگاه امام صادق علیه السلام
Institute for Economic Diplomacy Studies (IEDS)
📌 اولین اندیشکده #تخصصی_دانشگاهی در حوزه دانش و تجربه روابط اقتصادی بین‌الملل

💻 سایت: http://www.eco-dip.ir

🆔 ارتباط با ما: @AHarabpour
Download Telegram
#تحلیل
#تحریم

💢 عبور از تحریم ها میسر است؟

✍️ پروفسور جواد صالحی اصفهانی
🔘 محقق اندیشکده #بروکینز و استاد ویرجینیاتک

▪️اگر پیش‌بینی به‌تازگی تعدیل‌شده #صندوق بین‌المللی پول در مورد اقتصاد ایران (رشد اقتصادی منفی 6 درصد) را قبول کنیم، آن‌گاه برخلاف برخی ادعاهای بدبینانه و #هشداردهنده باید بگوییم که تأثیر تحریم‌های #آمریکا بر اقتصاد ایران چندان هم شدید نیست.

▪️در عین دست کم 3 دلیل وجود دارد که نشان می‌دهد #اقتصاد ایران می‌تواند در صورت اتخاذ سیاست‌های مناسب، با همین سطح از #درآمدهای_نفتی نیز به حیات خود –ولو با کاهش استانداردهای زندگی- ادامه داده و حتی در بلندمدت از این طریق #وابستگی خود را به نفت کاهش دهد تا [به‌طور ناخواسته] به خود لطف کرده باشد.

▪️اولاً باید خاطرنشان کنیم که ایران قبلاً نیز در سال 2012 چنین شرایطی را تجربه کرده است. در آن زمان باراک #اوباما تحریم‌های آمریکا علیه ایران را شدت بخشید و در نتیجه #صادرات نفت ایران 27.5 درصد کاهش یافت و #تولید ناخالص داخلی ایران نیز 6.2 درصد افت کرد. در سال 2015 اثرگذاری هم‌زمان #تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت حتی صادرات نفت ایران را به 32 میلیارد دلار کاهش داد که کمترین میزان آن در یک دهه منتهی به آن سال محسوب می‌شد؛ تولید ناخالص داخلی ایران این بار 1.6 درصد کاهش یافت

▪️در سال 2012 زمانی که تولیدات #صنعتی ایران 3.6 درصد کاهش یافت، بخش #خدمات این کشور درواقع یک درصد رشد کرد. در آن زمان کاهش ارزش #ریال به افزایش قیمت کالاهای #وارداتی و کالاهای وابسته به واردات انجامیده و احتمالاً همین مسئله باعث شده بود که #مصرف‌کنندگان ایرانی بخش بیشتری از درآمد خود را صرف خرید خدمات کنند.

▪️نکته دومی که باید به آن اشاره کنیم این است که ایران #بدهی خارجی زیادی ندارد و به همین تحت فشار #وام‌دهندگان خارجی نیست. اگر مردم احساس کنند که اصلاحات ساختاری در راستای تأمین منافع وام‌دهندگان خارجی انجام می‌شود، آن‌گاه انجام #اصلاحات بسیار دشوارتر خواهد بود.

▪️مورد دیگری که کمتر به آن توجه شده این است که اقتصاد ایران یک اقتصاد نسبتاً متنوع است. ایران #محصولات دیگری به‌جز نفت را تولید و صادر می‌کند. این کشور برای تولید محصولات مختلف، از #فولاد و خودرو گرفته تا کالاهای سبک، #زیرساخت‌های تولیدی قابل‌توجهی دارد. با استفاده از محرک‌های اقتصادی مناسب می‌توان این زیرساخت‌های را به‌گونه‌ای اصلاح کرد که #اشتغال و تولید از بخش‌های به‌شدت نیازمند واردات به بخش‌هایی که بیشتر متکی به #نهاده‌های داخلی هستند، منتقل شود/دانش تفسیر سیاسی.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#سرمایه_گذاری

♨️ تاثیر خروج سرمایه گذاری خارجی بر بروز بحرانهای #مالی در کشورهای جهان سوم

پیمان حسنی؛ پژوهشگر دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی و دانشجوی کارشناسی ارشد دیپلماسی و سازمان های بین المللی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه

احسان باقری دانا؛ دانشجوی کارشناسی ارشد دیپلماسی و سازمان های بین المللی دانشکده روابط بین الملل وزارت #امورخارجه

🔰 بحران #اقتصادی در ۱۹۹۷ میلادی در نتیجه خروج سرمایه‌داران آمریکایی و صهیونیست از تایلند آغاز شد و در کره جنوبی، اندونزی و #مالزی منتشر شد و سایر کشورهای منطقه را نیز هر یک تا حدی متأثر ساخت. این امر موجب شد تا اقتصاد جنوب #شرق_آسیا به مرز ورشکستگی و اضمحلال برسد.

❇️ در جمهوری اسلامی ایران نیز، در دوران #پسابرجام دولت تلاش کرد تا روش جدیدی در تعامل با غرب در پیش گیرد که نه تسلیم باشد و نه مبارزه. لیکن نکته بسیار مهم در اتخاذ چنین #سیاستی این است که پیش‌تر، کشورهای دیگری همین راه را امتحان کرده‌اند و به دلیل بی‌دقتی و بی‌تجربگی، زیان‌هایی دیده‌اند که ۲۰ سال تلاش همه جانبه هم نتوانسته آثار آن را پاک کند.

❇️ فصل مشترک بحران ۱۹۹۷ و ۱۳۹۷ در آسیای جنوب شرقی و جمهوری اسلامی ایران، خروج #سرمایه‌گذاری_خارجی و ایجاد بحران اقتصادی و #مالی است. در این نوشتار، ابتدا بحران مالی و اقتصادی جنوب شرق آسیا، مورد مطالعه قرار گرفته و سپس در ذیل آن به موارد مشابه در جمهوری اسلامی اشاره می‌شود.

تا وقتی که یک #سیستم مالی پایدار در روابط اقتصادی بین الملل حاکم نباشد، نمی‌توان انتظار داشت کشورهای کوچکی چون مالزی و ایران بدون هیچ دغدغه‌ای درهای خود را به روی سرمایه‌گذاری خارجی باز کنند. قطعاً هر کشورِ در حال #توسعه‌ای نیازمند سرمایه گذاری خارجی است، اما رشد این کشورها جز از طریق تکیه بر فعالان #خصوصی و توانمندی‌های داخل انجام نمی‌شود. سرمایه خارجی باید در خدمت اینها باشد، نه به عکس. هرچند که این چنین رشدی تنها در بلندمدت جواب می‌دهد. اگر قبول داریم که ایران قدرتمند و #پیشرفته، هدف ارزشمند و بزرگی است، پس حتماً رسیدن به آن هم مستلزم صبر #راهبردی، زحمت طاقت فرسا، پشتکار همگانی و برنامه منطقی است.

با توجه به نظریات #وابستگی_متقابل، برای توسعه و رشد کشور، وجود یک دولت #اقتدارگرا، سرمایه خارجی و توجه به خرده بودرژوازی داخلی (تولیدکنندگان و سرماهی داران داخلی) بسیار با اهمیت است. حال باید به این نکته مهم توجه داشت که در صورتی که دولتمردان توجه خود را صرفا به سرمایه خارجی معطوف سازند، در شرایطی مانند شرایط ایران، که توام بود با خروج #آمریکا از برجام، بسیاری از شرکتهای بزرگ #چندملیتی مانند رنو، توتال و … با خروج ناگهانی سرمایه های خود از کشور موجب ایجاد یک #رکودتورمی شدید در کشور شدند برای نمونه در صنعت #خودروسازی، پس از خروج شرکت های خودروسازی، تقاضا برای خودروهای جدید وجود داشت در حالیکه تولیدکنندگان توانایی تولید و توزیع را نداشتند، این امر باعث افزایش ناگهانی و غیرقابل کنترل #قیمت خودرو شد. لذا به نظر می رسد بهترین روش برای کنترل شرایط کنونی، توجه به ظرفیت های داخلی و حمایت از #تولید_داخلی به منظور جبران شوک حاصل از خروج سرمایه خارجی به بازار متشنج ایران است.

🔻 متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

https://plink.ir/gWplJ

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#انرژی

💢 #دیپلماسی_انرژی جمهوری اسلامی ایران در آیینه اقتصاد سیاسی بین الملل

پیمان حسنی
#پژوهشگر کمیته انرژی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 در ساختار نوين #اقتصادسياسي_بين‌الملل، انرژي به‌عنوان پاشنه آشيل بسياري از مناطق و كشورهاي #صنعتي جهان و مانند اتحاديه اروپا، #چين، هند، آسياي جنوب شرقي و آمريكاي شمالي است؛ به‌گونه‌ای كه هيچ گريزي براي رهايي از #وابستگي به آن، دستكم تا چند دهه آينده وجود ندارد. با توجه به اين مهم كه در اين ساختار نوين، #انرژي و كنترل بر خطوط لوله انتقال انرژي، يكي از ابزارهاي مهم كسب #ثروت و به کار گرفتن قدرت در عرصه #سياست_خارجي و روابط بین‌المللی است، چنين به نظر می‌رسد كه كشور ايران به دلیل داشتن حجم بسيار عظيمي از سوخت‌های فسيلي، #همسايگي با كشورهاي آسياي مركزي و واقع‌شدن در كانون توليد 75 درصد انرژي جهان و برخورداري از موقعيت #حمل‌ونقل بی‌نظیر و ممتاز، بايد نقشي مهم و اساسي را در تعاملات #اقتصادي كشورهاي اين منطقه ايفا كند.

❇️ وابستگی روزافزون کشورها به منابع انرژی، باعث تقویت جایگاه #امنیت_انرژی در عرصه سیاسی و #دیپلماتیک شده و رقابت‌های بین‌المللی بر سر دسترسی به این منابع را تشدید کرده است. کشور #ایران با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی خود در منطقه #جنوب_غرب_آسیا، با داشتن در حدود هفت درصد منابع جهان و یک درصد از #جمعیت کل جهان به‌نوعی کشوری غنی محسوب می‌شود. این کشور با در دست داشتن منابع غنی #نفت و #گاز که در حقیقت #مزیت_نسبی این کشور محسوب می‌شود، یکی از تأمین‌کنندگان انرژی کشورهای جهان محسوب می‌شود.

❇️حال با توجه به اینکه همکاری‌های #اقتصادی منجر به #وابستگی_متقابل اقتصادی بین کشورها می‌شود و این وابستگی به‌نوعی یک همگرایی سیاسی را در پی خواهد داشت. امروزه کشورها با بهره‌مندی از #دیپلماسی_انرژی تلاش می‌کنند تا حد امکان بدون استفاده از زور، منافع و امنیت، انرژی خود را در این عرصه ﺗﺄمین کنند. قابلیت‌های فنی، حرفه‌ای، #فناوری و اقتصادی ایران به‌گونه‌ای است که می‌تواند در اقتصاد انرژی جهانی نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا نماید.

❇️ ایران با موقعیت جغرافیایی و #ژئوپلیتیکی ویژه‌ای که براى منطقه محصور در خشکى #آسیاى‏_مرکزى دارد، یک کشور #ترانزیتى مطلوب است و میتواند تولیدات نفت و گاز قزاقستان ‏و ترکمنستان را به بهترین شکل به دریاى آزاد و حتی از طریق #%ترکیه به اروپا برساند. افزایش قابلیت‌های اقتصادی ایران را می‌توان به‌عنوان یکی از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر ساختار سیاسی، اقتصادی و #امنیتی دانست؛ به‌عبارت‌دیگر، اگر دیپلماسی انرژی به افزایش #درآمدهای ملی ایران منجر شود، در آن شرایط زمینه عبور از #تهدیدات چندجانبه بین‌المللی و منطقه‌ای اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

🔻 متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

https://plink.ir/WYHyx

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#مقاله_تخصصی
#انرژی

💢 نگرشی بر دیپلماسی اقتصادی با رویکرد #امنیت_انرژی در آسیا

علی غفوریان مختاری؛ کارشناس ارشد مدیریت استراتژِیک سازمان مدیریت صنعتی و عضو #شبکه_پژوهشگران دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 #توسعه امنیت انرژی در وضعیت فعلی یکی از موضوعات پراهمیت در امنیت بین المللی به شمار می ­آید. این موضوع به ویژه برای کشورهای #آسیایی دارای اهمیت و قابلیت چالش زایی بیشتری است، زیرا این کشورها از بالاترین نرخهای مصرف و #رشدمصرف انرژی در جهان برخوردارند. مسیر مناسب برای رفع این چالش در آسیا، همکاری دو سوی قاره است، زیرا شرق و جنوب آسیا #مصرف_کنندگان اصلی انرژی و غرب آن #تولیدکنندگان عمده این ماده را در خود جای داده است. طراحی و عملیاتی ساختن چارچوبی برای نهادینه ساختن همکاری میان دو سوی قاره در وضع کنونی و به ویژه برای آینده، از عقلانیت و الزام برخوردار است.

❇️ #نفت از اوایل قرن گذشته همواره به عنوان یک کالای #استراتژیک مطرح بوده است. در مقطعی انرژی صرفاً برای تأمین سوخت مورد نیاز در جنگلها اهمیت پیدا می­کرد. در دوران #جنگ_سرد، نفت عاملی مهم برای رشد کشورهای صنعتی تلقی می­شد. در دوران پس از جنگ سرد نیز به دلیل تأثیر نفت بر رشد #اقتصادجهانی براهمیت آن افزوده شد؛ و درآینده با توجه به نیاز بیشتر به انرژی و در صورتی که تعامل و تفاهم در میان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان انرژی وجود نداشته باشد، این نگرانی­ ها افزایش نیز خواهد یافت.

❇️ حوزه #انرژی میتواند زمینه ­های مناسبی برای آغاز دیالوگی سازنده جهت ایجاد یک ” محور #وابستگی_متقابل غربی-شرقی” فراهم نماید، به نحوی که در نهایت به استقرار یک ” #الگوی_آسیایی امنیت انرژی ” بینجامد. در چنین شرایطی #ایران می­تواند با برخورداری از موقعیت ویژه خود با همکاری مصرف کنندگان آسیایی در جهت تحقق اولیه #همکاری_آسیایی و در راستای ایجاد دیالوگ آسیایی در زمینه انرژی گامهای مهمی بردارد.

🔻 متن کامل #مقاله در پیوند زیر:

https://plink.ir/eARBc

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 فروپاشی #هژمونی تحریم با جبر داخلی‌سازی در آمریکا

دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛
دانشجوی دکتری مدیریت #قراردادهای بین المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق(ع)

 🔰 بحث وضعیت تحریم­ها در شرایط #کرونا موضوعی است که مدتی پس از شیوع این بیماری مطرح گردید. برخی خواستار رفع #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران در این شرایط شدند و مقابله با این بیماری بدون رفع تحریم‌ها و امکان فروش و وصول درآمدهای #نفتی را غیرممکن می‌دانستند. در این یادداشت قصد دارم نگاه متفاوتی به موضوع داشته باشم و این بار اثر بحران کرونا را بر ابزار تحریم بررسی کنم. در واقع، اثر شیوع این بیماری بر زنجیره جهانی عرضه، حمایت از #تولیدداخلی و متعاقباً تضعیف ابزار تحریم­ بسیار قابل توجه است.

❇️ ابتدا لازم است مفهوم زنجیره جهانی عرضه را توضیح دهم. معنای سرراست اصطلاح «#زنجیره_جهانی_عرضه»، درگیر شدن شرکت‌های متعدد از کشورهای مختلف در ساخت و تولید یک #محصول معین است. مثلاً محصول آیفون از شرکت اپل در قطعات مختلف در ده­ها کشور تولید می‌شود. آیفون در نگاه اول یک کالای آمریکایی است که توسط یک شرکت آمریکایی فروخته می‌شود، لکن در واقع آیفون یک محصول جهانی است. شیوع ویروس کرونا این زنجیره را به­ شدت تحت تأثیر قرار داده و این مسأله در خصوص کالاهای دارویی و پزشکی به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است. این امر باعث شده تا دولت‌ها در سراسر جهان به­ ویژه آمریکا تحت فشار برای حمایت بیشتر از تولید داخلی قرار گیرند. با توجه به فشاری که به مردم وارد شده، بحث‌های نظری حمایت از تولید داخلی یا تقویت #تجارت_آزاد فعلاً رخت بر بسته و همگان به دنبال کاهش وابستگی خود به #اقتصادجهانی و داخلی کردن زنجیره عرضه کالاهای مختلف برای کاهش میزان آسیب­پذیری خود هستند.  

❇️ به نظر می‌رسد تولید داخلی #کالاهای_حیاتی و قطعات آنها در دوره #پساکرونا نیز تقویت و مشوق‌های بیشتری برای تولید داخلی این کالاها در سراسر جهان اعطا خواهد شد. این به معنای #داخلی‌سازی زنجیره جهانی عرضه است. هرچه میزان جهانی بودن زنجیره عرضه رقیق‌تر شود، #تجارت_جهانی کاهش یافته و میزان کارایی تحریم‌ها تنزل پیدا می‌کند.

❇️ #جهانی_بودن زنجیره عرضه بدین معناست که نقاط و نواحی متعددی وجود دارد که ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های خود را روی آنها اعمال نماید. در مثال آیفون، چنانچه #ایالات_متحده فروش مستقیم آیفون به کشوری مانند #ایران را تحریم نکند، اما به دلیل تولید قطعات آن در ده‌ها کشور مختلف، چنانچه یکی از آن کشورها بخواهد به دلیل #تحریم قطعات تولیدی آیفون‌های به مقصد ایران را ارائه ندهد، عرضه این محصول به ایران دچار اختلال خواهد شد. این بدان معناست که فرصت­‌های متعددی برای کشور #تحریم‌کننده برای دخالت در یکی از نقاط زنجیره جهانی عرضه وجود دارد.

❇️ این نگاه #زنجیره‌ای در تحریم‌های #آمریکا علیه ایران کاملاً به چشم می‌خورد؛ در تحریم ایران نه تنها کالاها بلکه زنجیره خدمات #بانکداری، بیمه، #کشتیرانی و سایر خدمات مورد نیاز برای #صادرات و #واردات کالاها به ایران هدف قرار گرفته است. اما داخلی­‌تر شدن زنجیره عرضه به معنای کاهش نقاط در دسترس برای اعمال تحریم‌ها خواهد بود؛ در واقع از یک طرف کالاهای قابل هدف‌گذاری کاهش خواهند یافت و از سوی دیگر نیاز به خدمات بانکداری، بیمه، کشتیرانی و... نیز کاهش خواهد یافت. البته زیان وارده به سیاست #تحریم تنها محدود به این نخواهد بود. هرچه زنجیره­‌های عرضه داخلی‌تر شود، نه تنها کانال‌های #فشارمستقیم کمتر می‌شوند، بلکه حس کلی تحریم شدن نیز از بین خواهد رفت. مثلاً هنگامی که آمریکا شرکت‌های #انرژی اروپایی را به خاطر خرید #نفت از ایران تهدید به تحریم می‌کند، این شرکت‌ها تحریم را تنها در عدم دسترسی به محصولات آمریکایی در بخش انرژی نمی‌بینند، بلکه تحریم را در محدوده وسیع عدم دسترسی به تأمین مالی آمریکا، حقوق مالکیت و غیره حس می‌کنند و در واقع دیگر نمی‌توانند فعالیت معمولی در اقتصاد جهانی داشته باشند.

❇️ داخلی شدن زنجیره‌های عرضه، باعث می­شود #شرکت‌ها کمتر در معرض جریان‌های اقتصاد جهانی قرار گرفته و جرأت بیشتری برای به چالش کشیدن #تحریم‌ها پیدا کنند.

❇️ #ایالات_متحده در میان سایر کشورها به طور مضاعف از این مسأله متضرر خواهد شد زیرا دولت این کشور بسیار بیشتر از دیگر دولت‌ها از ابزار تحریم استفاده می‌کند و #وابستگی زیادی به تحریم‌های مستقیم برای مقابله با مخالفان خود دارد. دولت #ترامپ نیز مجبور است به دلیل تأمین مایحتاج مردم و جبران #بیکاری ناشی از کرونا و کاهش قیمت نفت همچنان به سیاست حمایت از #تولیدداخلی ادامه داده و شاهد ضعیف‌تر شدن روزافزون ابزار تحریم باشد.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#انرژی

🔴 پیشنهاد بنیاد «دفاع از دموکراسی‌ها» به دولت آمریکا: جلوگیری از #صادرات_گاز ایران

🔰 کارشناسان بنیاد «دفاع از #دموکراسی‌ها» طی یادداشتی به دولت #ترامپ توصیه کرده‌اند با توجه به اینکه #ایران رتبه دوم #ذخایرگاز طبیعی را داراست و در لایحه بودجه 1399 رقمی نزدیک به 4 میلیارد دلار از فروش آن پیش‌بینی شده، سه کشور واردکننده گاز از ایران یعنی #ترکیه، #عراق و #ارمنستان را وادار به قطع این واردات نماید.

❇️ این مقاله مدعی است ترکیه در پی افتتاح #خط_لوله گازی از #آذربایجان از 2018، طی دو سال گذشته #واردات گاز از ایران و #روسیه را کاهش داده پس با کسب این منبع جایگزین، به راحتی می‌تواند واردات گاز از ایران را خاتمه دهد.

❇️ نویسنده بیان می‌کند #عراق از گاز وارداتی به عنوان سوخت نیروگاه‌های #تولیدبرق استفاده می‌کند. این نیروگاه‌ها قابلیت #سوخت_مایع را نیز دارند و عراق با توجه به کاهش قیمت #نفت می‌تواند آن را جایگزین گاز نماید.

❇️ در این یادداشت آمده که ارمنستان واردات #گاز ایران را با صدور برق به این کشور پاسخ می‌دهد. در حالی که می‌تواند از همین برق برای تولید گرما استفاده نماید. در این صورت یک کارخانه #زغال‌سنگ نیز کفاف تولید برق مورد نیاز داخلی #ارمنستان را خواهد داد و به نیروگاه هسته‌ای بازمانده از دوران شوروی برای تولید برق #صادراتی نیازی نخواهد داشت.

🔸 تمرکز مشاوران ضد ایرانی نزدیک به دولت ترامپ بر #صادرات_گاز ایران، هوشیاری مسئولان ذی‌ربط در حوزه #اقتصادی و #دیپلماتیک را می‌طلبد. در عین حال نشان‌گر آن است که سیاست «#فشارحداکثری» حد و مرز روشنی ندارد که خود بیان‌گر بی‌هدفی و بی‌نتیجه بودن سیاست‌های آمریکا و به تعبیر دیگر، فقدان #راهبرد دولت ترامپ نسبت به ایران است.

🔸 این احتمال وجود دارد که یکی از محورهای مذاکره راهبردی آمریکا و دولت تازه عراق، #سرمایه‌گذاری_خارجی در راستای نوسازی و #توسعه زیرساخت‌های پالایشگاهی عراق در راستای جلوگیری از هدررفت گاز طبیعی این کشور و کاهش #وابستگی به ایران باشد. ولی با توجه به رویکرد درون‌گرای کشورهای غربی ناشی از شیوع #کرونا، تحقق آن مقداری دشوار به نظر می‌رسد.

🔸 افزایش #مشتریان گازی ایران در منطقه غرب آسیا به ویژه تلاش برای پیگیری خط لوله صلح #پاکستان از سیاست‌هایی است که می‌تواند با توجه به نیازمندی حیاتی به این نعمت خدادادی، از اثرگذاری فشارهای آمریکا در این حوزه بکاهد/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#اقتصاد_جهانی

🔴 بازنده نزدیکی ایران و #چین کیست؟

🗞 بلومبرگ

🔰 پایگاه تحلیلی #بلومبرگ در گزارشی با اشاره به توافق #استراتژیک ایران و چین تاکید کرد که خروج یک‌جانبه ترامپ از #برجام و به‌دنبال آن رفتن شرکت‌های #اروپایی از ایران منجر به نزدیکی تهران و پکن به یکدیگر شده است.

🔸 بلومبرگ با پرداختن به قرار گرفتن #تهران و پکن در آستانه نهایی‌سازی #توافق همکاری استراتژیک نوشته است نزدیک شدن به چین در ابتدا اولویت #سیاست_‌خارجی ایران نبوده است؛ اما در عمل با بازگردانده شدن #تحریم‌های_هسته‌ای به‌صورت یک‌جانبه توسط دولت دونالد ترامپ و خروج شرکت‌های اروپایی از #بازار ایران، تهران به پکن نزدیک شده است؛ روندی که می‌تواند به تضعیف بیش از پیش نفوذ #واشنگتن در خاورمیانه و دیگر نقاط جهان منجر شود.

🔸 در این گزارش آمده است: سیاست خارجی ایران از زمان وقوع #انقلاب_اسلامی در سال ۱۹۷۹، براساس شعار «نه‌شرقی، نه غربی» بوده است تا از #وابستگی به شرق و غرب ممانعت شود. اکنون تحت فشارهای ایالات‌متحده برای فلج کردن #اقتصاد ایران، تهران به رقیب اصلی این روزهای آمریکا یعنی #چین نزدیک شده ‌است و چین نیز از این همکاری استقبال ‌می‌کند. گفته می‌شود دو کشور در آستانه توافق برای آغاز یک #همکاری_استراتژیک ۲۵ ساله هستند.

🔸 اما چرا این #همکاری اکنون رخ داده است؟ ریشه‌های تقویت اتحاد با چین در سال ۲۰۱۶ کاشته شد؛ زمانی که حسن #روحانی، رئیس‌جمهور ایران یک سال پس از توافق هسته‌ای با قدرت‌های #جهانی به چین سفر کرد تا با شی جین‌پینگ، همتای چینی خود دیدار کند.

🔸 در سال ۲۰۱۸ دونالد ترامپ #ایالات‌_متحده را از توافق هسته‌ای خارج کرد؛ با این استدلال که باید توافق بهتری با ایران حاصل شود. واشنگتن روند بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای سابق علیه ایران را کلید زد تا #اقتصاد_ایران در مسیر کوچک‌تر شدن قرار بگیرد و امسال براساس پیش‌بینی #صندوق_بین‌المللی پول انتظار می‌رود این روند به منفی ۶ درصد در سال‌جاری برسد.

🔸 مقامات ایران نیز در ابتدا از #اتحادیه_اروپا خواستند وعده‌های خود را برای #سرمایه‌گذاری‌ها در ایران و منتفع ساختن اقتصاد این کشور که در برجام ذکر شده‌ است عملی کنند. اما موسسات اروپایی اغلب عقب کشیدند و از #بازار_ایران خارج شدند تا تحت #‌تحریم‌های_ثانویه واشنگتن قرار نگیرند. از سوی دیگر #چین، اکنون تنها کشوری است که همچنان به خرید #نفت‌_خام ایران ادامه می‌دهد و در حال بررسی چشم‌انداز #سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران است.

🔸 اما پرسشی که مطرح می‌شود سودی است که از این همکاری نصیب #چین خواهد شد. چین با در اختیار داشتن دومین #اقتصاد بزرگ جهان، در تلاش است تا منابع #واردات نفتی خود را تضمین کند. اکنون بزرگ‌ترین تامین‌کننده #نفت چینی‌ها #عربستان سعودی است، اما نفت ایران می‌تواند منابع تامین نفت چین را متنوع کند. با این حال مشخص نیست جزئیات این توافق چه خواهد بود اما اکونومیست در گزارشی مدعی شده است چین براساس توافق مزبور قادر خواهد بود نفت، #گاز و فرآورده‌های #پتروشیمی ایران را با تخفیفات قابل ملاحظه‌ای خریداری کند و بتواند #پرداخت_پول آن را تا دو سال بعد از واردات، انجام دهد.

🔸 همچنین قرار است از ارزهای دیگری به جز #دلار برای پرداخت‌ها استفاده شود تا روند دور زدن تحریم‌های #آمریکا ساده‌تر شود. در ماه ژوئن، خبرگزاری‌های ایران با تایید متن کوتاهی از #توافق دو کشور که در فضای مجازی منتشر شد، نوشتند #ارزش این توافق ۴۰۰ میلیارد دلار خواهد بود.

🔸 همزمان با انتشار گزارش‌های همکاری #بلندمدت دو کشور، این نگرانی در اذهان عمومی ایران ایجاد شد که ممکن است ایران برای سال‌ها از نظر #مالی وابسته به چین باشد. ضربه سنگین پاندمی #کرونا در ایران موجب شد تا روابط با چین حساسیت بیشتری در #ایران ایجاد کند.

🔸 اما این #اتحاد را می‌توان نشانه‌ای از تضعیف #نفوذ ایالات‌متحده در سراسر جهان و به ویژه در #خاورمیانه دانست که می‌تواند بیش از پیش ادامه یابد. از سوی دیگر همکاری استراتژیک با ایران می‌تواند موجب تقویت و حمایت از طرح اقتصادی عظیم چین (#یک_کمربند_یک_راه) شود.

🔸 بر اساس این برنامه قرار است #جاده_ابریشم یک‌بار دیگر از طریق شبکه‌ای از #راه‌آهن، #بنادر، لوله‌های انتقال، شبکه برق و بزرگراه‌ها احیا شود. تقویت حضور چین در ایران می‌تواند کار را برای آن دسته از #شرکت‌های_اروپایی که در آینده تلاش خواهند کرد تا در بازار ایران حضور مجدد یابند، دشوار کند.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#سرمایه‌گذاری_خارجی

🔴 سرمایه‌گذاری #چین در اروپا؛ آثار و پیامدها

🗞 اندیشکده تبیین

🔰 چین سرمایه‌گذاری بسیار وسیعی در #اروپا انجام داده است. از سال 2010 میلادی تاکنون چین رقمی بالغ بر 145 میلیارد یورو معادل 164 میلیارد دلار در قاره اروپا #سرمایه‌گذاری کرده است.

🔶 از سرمایه‌گذاری‌های عمده #چین در اروپا که تا به حال صورت پذیرفته می‌توان به سرمایه‌گذاری‌ها در کارخانه #خودروسازی ولوی سوئد، کارخانه لاستیک‌سازی پیرلی #ایتالیا، قطعه‌سازی خودرو در #آلمان و اقدامات شرکت #هوآوی در بخش فن‌آوری آی تی اروپا نام برد.

🔶 نکته لازم به ذکر این است که چین در حال حاضر به دنبال افزایش #قدرت_ملی خود به‌صورت ترکیبی است. به‌بیان‌دیگر، دولت چین به‌موازات اینکه قدرت خود را در زمینه‌های سیاسی، نظامی، #قدرت_نرم و رسانه افزایش می‌دهد، به دنبال افزایش توان #اقتصادی خود است.

🔶 این کشور اکنون دیگر صرفاً یک قدرت اقتصادی #تولیدمحور نیست که فقط از طریق تولید کالا و #صادرات آن به نقاط مختلف دنیا به دنبال افزایش توان اقتصادی خود باشد.

🔶 بلکه ظرف سالیان اخیر این کشور در حال سرمایه‌گذاری در اقصی نقاط دنیا ازجمله #ایران است. چین در حال حاضر سرمایه‌گذاری‌های وسیعی در #آسیای_مرکزی، غرب آسیا و آفریقا انجام داده و #اروپا هم در زمره همین مناطق، تحت سرمایه‌گذاری چین قرار گرفته است.

🔶 این سرمایه‌گذاری واجد مزیت‌های زیادی برای #چین است که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1️⃣ افزون شدن #قدرت_اقتصادی چین. به‌طورکلی پیش‌بینی می‌شود که چین ظرف دهه‌های آینده جایگزین #آمریکا در رتبه اول قدرت‌های اقتصادی دنیا شود.

2️⃣ تداوم پویش #قدرت_نرم چین و ایجاد وجهه‌ای مثبت از این کشور در مناطق تحت #سرمایه‌گذاری. از این رهگذر چین تا حدودی می‌تواند با جلب #افکارعمومی این مناطق، تداوم سرمایه‌گذاری خود را در این حوزه‌ها تضمین کند.

3️⃣ #وابستگی این مناطق به سرمایه‌ چین و بهره‌برداری این کشور از این اهرم در جهت منافع خود و نیل به اهداف #سیاسی.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
دیپلماسی اقتصادی | IEDS
🗳 نظرسنجی شماره ۱۰:

📍به نظر شما هدف نهایی در دیپلماسی اقتصادی چیست؟
#نظرسنجی

🗳 #تحلیل_آراء نظرسنجی شماره ۱۰

📍در طراحی و انجام هر #راهبردکلان سیاسی و اقتصادی، سلسله اهدافی متصور است که در نهایت به یک هدف نهایی ختم میشود. کیفیت توجه به #دیپلماسی_اقتصادی نیز به عنوان فضای برخورد #سیاست_خارجی و اقتصاد، #وابستگی معناداری به ترسیم و تصور هدف نهایی از این راهبرد کلان دارد.

✳️ نظرسنجی شماره ۱۰ متأثر از این موضوع و ماهیت #اقتصادی و #سیاسی موجود در دیپلماسی اقتصادی با اعلام دو گزینه اقتصادی و دو گزینه سیاسی طراحی و در معرض آرای مخاطبین قرار گرفته است. هر چند از میان بیش از یک هزار بازدید، مشارکت زیر ۲۰ درصدی مؤيّد آن است كه برخی تصوری خارج از گزينه های مطرح شده در سلسله اهداف ديپلماسی اقتصادی دارند.

✴️ گزينه نخست كه بيش از ۴۱ درصد از آرای مأخوذه را به خود اختصاص داده است يک هدف اقتصادی است. مرز #امكانات_توليد (ppf) در عین سادگی، بیانگر چند اصل مهم اقتصادی است: محدودیت #منابع، بهره وری، مبادله، #هزینه_فرصت و رشد اقتصادی. گسترش اين مرز به اين معناست كه ديپلماسی اقتصادی، ميزان #توليد كل را افزايش داده و در ضمن آن هزينه كل توليد را كاهش دهد. فلذا اين گزينه جهت دهي ديپلماسی اقتصادی را به سمت افزايش توليد و كاهش #هزينه آن ترسيم می نمايد.

✴️ دو گزينه بعدی اهداف #سياسی است كه با مجموع ۴۸ درصد آرا بيش از گزينه اول كسب رأی نموده اند.
افزايش قدرت #چانه_زنی به معنای تنوع بخشی و تكثير منابع #قدرت در پيشبرد #مذاكرات دوجانبه و بين المللی است. يكی از منابع قدرت مؤلفه #اقتصاد شناخته ميشود كه ديپلماسی اقتصادی با افزايش حضور اقتصادی در كشورهای ديگر، افزايش #درآمدها و كاهش وابستگی يک سويه كشور به طرف های خارجی، انعطاف و دست برتر در مواجهه #ديپلماتيک كشورها با يكديگر را رقم ميزند. اين گزينه به تنهايی بيش از ۲۵ درصد آرای مأخوذه را كسب نموده است.

✴️ تحقق جايگاه #هژمونيک ديگر هدف سياسی است كه با ٢٣ درصد آرا رتبه سوم از اين نظر سنجی را به خود اختصاص داده است. استيلای همه جانبه به دنبال پی ريزی يک #نظم_جديد منطقه ای و بين المللی از اهداف كلان برخی كشورهاست كه از آن به عنوان جايگاه هژمونيک ياد ميشود. تحقق چنين جايگاهی منوط به تسلط #نظامی، اقتصادی و #گفتمانی يک #قدرت_هژمون بر ديگر كشورهای تابع نظم مذكور است كه ديپلماسی اقتصادی، به طور مستقيم تسلط #اقتصادی و به طور غيرمستقيم ميتواند تسلط نظامی و گفتمانی را محقق سازد.

✴️ حفظ تعادل عمومی و #تنظيم_بازار داخلی كه از بر هم كنش نيروهای عرضه و تقاضا به دست می آيد نيز ميتواند يک هدف از ديپلماسی اقتصادی باشد كه البته به زعم مخاطبين در اين نظر سنجی كمترين شانس برای هدف نهايی بودن در ديپلماسی اقتصادی را داراست.
كسب ١١ درصد از آرای مأخوذه در نظرسنجی شماره ١٠ متوجه پشتيبانی از حفظ #تعادل_عمومی به عنوان برآيند تعادل های بخشی در ديپلماسی اقتصادی است كه منجر به تنظيم بازارهای كالا، پول و #نيروی_كار ميشود.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#رصد
#ترانزیت

🔴 همکاری روسیه و ترکیه در قفقاز

🗞 مؤسسه خاورمیانه

🔰 «#مؤسسه_خاورمیانه» در گزارش چندی پیش خود نوشته است که در طول سال 2020 #ژئوپلیتیک مرزهای شمالی غرب آسیا تحت تأثیر نفوذ فزاینده #روسیه و #ترکیه واقع شده است. دو قدرتی که امپراطوری تزارها در روسیه و عثمانی در ترکیه را نمایندگی می‌کنند. هر دو دارای جاه‌طلبی‌های گسترده‌ای هستند که توسط #ایدئولوژی‌ها و نوستالژی پشتیبانی می‌شود.

🔶 اکنون این دو دولت، در عین رقابت در #سوریه و لیبی و حتی حاشیه #خلیج_فارس، در زمینه فروش سامانه موشکی S400 به ترکیه و هم‌چنین راه‌اندازی خط لوله #انتقال_گاز آدریاتیک از ترکیه به #آذربایجان و روسیه، با یکدیگر همکاری دارند. نمونه دیگری از این همکاری در #قفقاز رخ داد. در جریان جنگ #قره‌باغ با وجود تعارض‌های اولیه در ارتباط با حمایت ترکیه از آذربایجان و روسیه از #ارمنستان، نهایتاً با نوعی همکاری میان دو طرف درگیری و میانجی‌گری مسکو به پایان رسید.

🔶 مسکو درصدد احداث #خط_ریلی است که پس از ورود به آذربایجان از ارمنستان وارد #نخجوان شود و سپس به ترکیه برسد. این خط ریلی در آذربایجان توسط ترکیه احداث خواهد شد. بدین ترتیب منطقه نخجوان از یک محیط منزوی امنیتی به مرکزی برای #حمل‌ونقل_کالا و #صادرات و #واردات کشورهای روسیه، ترکیه، #ایران، آذربایجان و ارمنستان بدل می‌شود.

🔶 در یادداشت مذکور آمده است این اقدام به تقویت #همکاری‌های_اقتصادی مسکو و آنکارا، افزایش #وابستگی آذربایجان و ارمنستان به روسیه و افزایش ارتباط آنکارا با جمهوری‌های #آسیای_مرکزی می‌انجامد. هم‌چنین #اتحادیه_اروپا را بیش‌ از پیش در قفقاز جنوبی به حاشیه می‌راند و موقعیت روسیه را در #اوکراین و #گرجستان نیز تثبیت می‌کند.

🔶 به نظر می‌رسد آغاز توسعه خطوط #حمل‌ونقل_جاده‌ای و ریلی در محدوده ارتباطی آذربایجان به ارمنستان، یکی از #فرصت‌های_اقتصادی ایران در حفظ انحصار ارتباط آذربایجان به نخجوان از طریق #مرز_ایران را سلب کند. بنابراین لازم است در صورت وقوع چنین امری، با مشارکت در #رشد_اقتصادی محدوده نخجوان، به طریق دیگری جبران شود/تبیین.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#انرژی

💢 #دیپلماسی_انرژی جمهوری اسلامی ایران در آیینه اقتصاد سیاسی بین الملل

پیمان #حسنی؛ پژوهشگر کمیته انرژی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 در ساختار نوين #اقتصادسياسي_بين‌الملل، انرژي به‌عنوان پاشنه آشيل بسياري از مناطق و كشورهاي #صنعتي جهان و مانند اتحاديه اروپا، #چين، هند، آسياي جنوب شرقي و آمريكاي شمالي است؛ به‌گونه‌ای كه هيچ گريزي براي رهايي از #وابستگي به آن، دستكم تا چند دهه آينده وجود ندارد. با توجه به اين مهم كه در اين ساختار نوين، #انرژي و كنترل بر خطوط لوله انتقال انرژي، يكي از ابزارهاي مهم كسب #ثروت و به کار گرفتن قدرت در عرصه #سياست_خارجي و روابط بین‌المللی است، چنين به نظر می‌رسد كه كشور ايران به دلیل داشتن حجم بسيار عظيمي از سوخت‌های فسيلي، #همسايگي با كشورهاي آسياي مركزي و واقع‌شدن در كانون توليد 75 درصد انرژي جهان و برخورداري از موقعيت #حمل‌ونقل بی‌نظیر و ممتاز، بايد نقشي مهم و اساسي را در تعاملات #اقتصادي كشورهاي اين منطقه ايفا كند.

❇️ وابستگی روزافزون کشورها به منابع انرژی، باعث تقویت جایگاه #امنیت_انرژی در عرصه سیاسی و #دیپلماتیک شده و رقابت‌های بین‌المللی بر سر دسترسی به این منابع را تشدید کرده است. کشور #ایران با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی خود در منطقه #جنوب_غرب_آسیا، با داشتن در حدود هفت درصد منابع جهان و یک درصد از #جمعیت کل جهان به‌نوعی کشوری غنی محسوب می‌شود. این کشور با در دست داشتن منابع غنی #نفت و #گاز که در حقیقت #مزیت_نسبی این کشور محسوب می‌شود، یکی از تأمین‌کنندگان انرژی کشورهای جهان محسوب می‌شود.

❇️حال با توجه به اینکه همکاری‌های #اقتصادی منجر به #وابستگی_متقابل اقتصادی بین کشورها می‌شود و این وابستگی به‌نوعی یک همگرایی سیاسی را در پی خواهد داشت. امروزه کشورها با بهره‌مندی از #دیپلماسی_انرژی تلاش می‌کنند تا حد امکان بدون استفاده از زور، منافع و امنیت، انرژی خود را در این عرصه ﺗﺄمین کنند. قابلیت‌های فنی، حرفه‌ای، #فناوری و اقتصادی ایران به‌گونه‌ای است که می‌تواند در اقتصاد انرژی جهانی نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا نماید.

❇️ ایران با موقعیت جغرافیایی و #ژئوپلیتیکی ویژه‌ای که براى منطقه محصور در خشکى #آسیاى‏_مرکزى دارد، یک کشور #ترانزیتى مطلوب است و میتواند تولیدات نفت و گاز قزاقستان ‏و ترکمنستان را به بهترین شکل به دریاى آزاد و حتی از طریق #%ترکیه به اروپا برساند. افزایش قابلیت‌های اقتصادی ایران را می‌توان به‌عنوان یکی از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر ساختار سیاسی، اقتصادی و #امنیتی دانست؛ به‌عبارت‌دیگر، اگر دیپلماسی انرژی به افزایش #درآمدهای ملی ایران منجر شود، در آن شرایط زمینه عبور از #تهدیدات چندجانبه بین‌المللی و منطقه‌ای اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

👈🔖 متن کامل یادداشت در اکودیپ

🆔 @EconomicDiplomacyISU