دیپلماسی اقتصادی | IEDS
1.46K subscribers
585 photos
70 videos
21 files
387 links
🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
دانشگاه امام صادق علیه السلام
Institute for Economic Diplomacy Studies (IEDS)
📌 اولین اندیشکده #تخصصی_دانشگاهی در حوزه دانش و تجربه روابط اقتصادی بین‌الملل

💻 سایت: http://www.eco-dip.ir

🆔 ارتباط با ما: @AHarabpour
Download Telegram
#یادداشت_تحلیلی
#نظم_جهانی

💢 نظام بین‌الملل #پساکرونا چگونه خواهد بود؟

دکترسیدجلال #دهقانی_فیروزآبادی؛
عضو شورای علمی و راهبردی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 شیوع #کرونا بی‌شک رخدادی بزرگ با ابعاد بهداشتی – درمانی، اجتماعی – #اقتصادی و سیاسی – امنیتی است که عرصه جهانی و #روابط_بین‌الملل را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. اما در مورد چیستی و چگونگی این تأثیرگذاری دیدگاه‌های نظری مختلف و متعارضی وجود دارد. به‌گونه‌ای که در پاسخ به این پرسش که آیا بحران کرونا می‌تواند تغییری بنیادین در نظم و #نظام_بین‌الملل ایجاد کند، نظریه‌پردازان و صاحب‌نظران از منظرهای مختلف جواب‌های متفاوتی می‌دهند. با این حال، در این خصوص اتفاق‌نظر وجود دارد که بحران کرونا در نقش یک «#شگفتی‌ساز_راهبردی» پدیده و تحول بسیار مهمی محسوب می‌شود. این #بحران نشان داد که کشورهای بزرگ علی‌رغم انباشت #قدرت_سختِ بسیار، آسیب‌پذیریِ بسیاری نیز دارند. یعنی نظام بین‌المللی که همگان انتظار داشتند از طریق یک رویارویی هسته‌ای یا جنگ #جهانی_سوم دستخوش تغییر و تحول شود، تحت‌تأثیر یک ویروس غیر قابل ‌پیش‌بینی قرار گرفته است. پس بحث بر سر این است که آیا بحران کرونا می‌تواند بنیان‌های نظم و نظام بین‌الملل موجود را متحول و دگرگون سازد؛ در صورت مثبت بودن پاسخ، این تحول و دگرگونی چگونه خواهد بود و چه پیامدهایی در پی خواهد داشت.

❇️ همان‌گونه که ذکر گردید، رهیافت‌های نظری گوناگون در روابط بین‌الملل، این موضوع را از منظر خود مورد بررسی قرار داده و پاسخ می‌دهند؛ البته این اختلاف‌نظرها چندان هم عجیب نیست. زیرا در تبیین و توجیه #نظم مستقرِ فعلی و نحوه شکل‌گیری آن نیز دیدگاه‌های نظری مختلفی وجود دارد. برای مثال در خصوص #جهانی‌شدن و تأثیراتی که می‌تواند بر دولت ملی بگذارد، از دهه 1990 با فروپاشی #شوروی، نظریه‌پردازان مختلف برپایه مشرب و رویکرد نظری خود، روایت‌ها و تبیین‌های متفاوت و متعارضی داشتند. این ادعا که دوران رقابت‌های سیاسی – #ایدئولوژیک و قدرت سخت پایان یافته و دنیا به‌سوی نظم #لیبرال مبنی بر همکاری دسته‌جمعی پیش خواهد رفت در کانون توجه لیبرال‌هایی مانند فوکویاما و نولیبرال‌هایی مانند جوزف‌ نای بود. آن‌ها بر روی تغییر ماهیت سیاست بین‌الملل و ماهیت #قدرت از سخت به نرم تمرکز داشتند و حتی لیبرال‌های رادیکال از پایان دولت ملی و پایان تاریخ به معنای خاتمه یافتن تضاد ایدئولوژیک با #لیبرالیسم، به‌عنوان بهترین نظام اندیشگی بشر سخن می‌گفتند.

❇️ اکنون نیز وضع به همین منوال است؛ به‌گونه‌ای که وقتی ما دیدگاه‌های گوناگونِ اندیشمندان روابط بین‌الملل را در مورد تأثیرات #ویروس_کرونا بر نظم و نظام بین‌الملل بررسی می‌کنیم، می‌بینیم تقریباً در همان پارادایم‌هایی که گذشته و حال را تحلیل می‌کردند، به تحلیل #آینده مبادرت می‌ورزند. این امر نشان می‌دهد که آینده از هم‌اکنون آغاز شده و یک پای آن در حال است، همان‌گونه که حالِ ما ریشه در گذشته دارد. لذا واقع‌گرایان، لیبرال‌ها، نظریه‌پردازان انتقادی و دیگران هریک تحلیل خاص خود را ارائه می‌کنند. اما نقطه اشتراک این‌جاست که به هرحال بحران کرونا تغییر و تحولاتی را در #نظام_بین‌الملل ایجاد خواهد کرد؛ یا شاید بتوان چنین ادعا کرد که همه دیدگاه‌های مختلف پذیرفته‌اند که بحران کرونا بر نظم لیبرالی و نئولیبرالی در داخل کشورها و در نظام بین‌الملل تأثیر خواهد گذاشت. اما طبیعتاً بر سر ماهیت، عمق و نحوه ایجاد این تغییرات و چگونگی #مدیریت آن اختلاف‌نظر وجود دارد.

🔻 متن کامل #یادداشت در پیوند زیر:

https://plink.ir/1xo5z

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#تحلیل_آماری
#اقتصادجهانی

♨️ پیش‌بینی #ریکاوری V شکل برای اقتصاد جهان در #پساکرونا

🔸 کارشناسان صندوق #بین‌المللی_پول برخلاف شکل‌گیری پدیده L برای #رکود بزرگ ۱۹۳۰ و بحران جهانی اقتصاد در سال ۲۰۰۸، شوک #کرونا به اقتصاد جهانی را کوتاه‌مدت قلمداد نموده‌اند. پدیده V این را تصدیق می‌کند.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#تحریم

💢 فروپاشی #هژمونی تحریم با جبر داخلی‌سازی در آمریکا

دکتر روح‌اله کهن‌هوش نژاد؛
دانشجوی دکتری مدیریت #قراردادهای بین المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق(ع)

 🔰 بحث وضعیت تحریم­ها در شرایط #کرونا موضوعی است که مدتی پس از شیوع این بیماری مطرح گردید. برخی خواستار رفع #تحریم‌های_آمریکا علیه ایران در این شرایط شدند و مقابله با این بیماری بدون رفع تحریم‌ها و امکان فروش و وصول درآمدهای #نفتی را غیرممکن می‌دانستند. در این یادداشت قصد دارم نگاه متفاوتی به موضوع داشته باشم و این بار اثر بحران کرونا را بر ابزار تحریم بررسی کنم. در واقع، اثر شیوع این بیماری بر زنجیره جهانی عرضه، حمایت از #تولیدداخلی و متعاقباً تضعیف ابزار تحریم­ بسیار قابل توجه است.

❇️ ابتدا لازم است مفهوم زنجیره جهانی عرضه را توضیح دهم. معنای سرراست اصطلاح «#زنجیره_جهانی_عرضه»، درگیر شدن شرکت‌های متعدد از کشورهای مختلف در ساخت و تولید یک #محصول معین است. مثلاً محصول آیفون از شرکت اپل در قطعات مختلف در ده­ها کشور تولید می‌شود. آیفون در نگاه اول یک کالای آمریکایی است که توسط یک شرکت آمریکایی فروخته می‌شود، لکن در واقع آیفون یک محصول جهانی است. شیوع ویروس کرونا این زنجیره را به­ شدت تحت تأثیر قرار داده و این مسأله در خصوص کالاهای دارویی و پزشکی به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است. این امر باعث شده تا دولت‌ها در سراسر جهان به­ ویژه آمریکا تحت فشار برای حمایت بیشتر از تولید داخلی قرار گیرند. با توجه به فشاری که به مردم وارد شده، بحث‌های نظری حمایت از تولید داخلی یا تقویت #تجارت_آزاد فعلاً رخت بر بسته و همگان به دنبال کاهش وابستگی خود به #اقتصادجهانی و داخلی کردن زنجیره عرضه کالاهای مختلف برای کاهش میزان آسیب­پذیری خود هستند.  

❇️ به نظر می‌رسد تولید داخلی #کالاهای_حیاتی و قطعات آنها در دوره #پساکرونا نیز تقویت و مشوق‌های بیشتری برای تولید داخلی این کالاها در سراسر جهان اعطا خواهد شد. این به معنای #داخلی‌سازی زنجیره جهانی عرضه است. هرچه میزان جهانی بودن زنجیره عرضه رقیق‌تر شود، #تجارت_جهانی کاهش یافته و میزان کارایی تحریم‌ها تنزل پیدا می‌کند.

❇️ #جهانی_بودن زنجیره عرضه بدین معناست که نقاط و نواحی متعددی وجود دارد که ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های خود را روی آنها اعمال نماید. در مثال آیفون، چنانچه #ایالات_متحده فروش مستقیم آیفون به کشوری مانند #ایران را تحریم نکند، اما به دلیل تولید قطعات آن در ده‌ها کشور مختلف، چنانچه یکی از آن کشورها بخواهد به دلیل #تحریم قطعات تولیدی آیفون‌های به مقصد ایران را ارائه ندهد، عرضه این محصول به ایران دچار اختلال خواهد شد. این بدان معناست که فرصت­‌های متعددی برای کشور #تحریم‌کننده برای دخالت در یکی از نقاط زنجیره جهانی عرضه وجود دارد.

❇️ این نگاه #زنجیره‌ای در تحریم‌های #آمریکا علیه ایران کاملاً به چشم می‌خورد؛ در تحریم ایران نه تنها کالاها بلکه زنجیره خدمات #بانکداری، بیمه، #کشتیرانی و سایر خدمات مورد نیاز برای #صادرات و #واردات کالاها به ایران هدف قرار گرفته است. اما داخلی­‌تر شدن زنجیره عرضه به معنای کاهش نقاط در دسترس برای اعمال تحریم‌ها خواهد بود؛ در واقع از یک طرف کالاهای قابل هدف‌گذاری کاهش خواهند یافت و از سوی دیگر نیاز به خدمات بانکداری، بیمه، کشتیرانی و... نیز کاهش خواهد یافت. البته زیان وارده به سیاست #تحریم تنها محدود به این نخواهد بود. هرچه زنجیره­‌های عرضه داخلی‌تر شود، نه تنها کانال‌های #فشارمستقیم کمتر می‌شوند، بلکه حس کلی تحریم شدن نیز از بین خواهد رفت. مثلاً هنگامی که آمریکا شرکت‌های #انرژی اروپایی را به خاطر خرید #نفت از ایران تهدید به تحریم می‌کند، این شرکت‌ها تحریم را تنها در عدم دسترسی به محصولات آمریکایی در بخش انرژی نمی‌بینند، بلکه تحریم را در محدوده وسیع عدم دسترسی به تأمین مالی آمریکا، حقوق مالکیت و غیره حس می‌کنند و در واقع دیگر نمی‌توانند فعالیت معمولی در اقتصاد جهانی داشته باشند.

❇️ داخلی شدن زنجیره‌های عرضه، باعث می­شود #شرکت‌ها کمتر در معرض جریان‌های اقتصاد جهانی قرار گرفته و جرأت بیشتری برای به چالش کشیدن #تحریم‌ها پیدا کنند.

❇️ #ایالات_متحده در میان سایر کشورها به طور مضاعف از این مسأله متضرر خواهد شد زیرا دولت این کشور بسیار بیشتر از دیگر دولت‌ها از ابزار تحریم استفاده می‌کند و #وابستگی زیادی به تحریم‌های مستقیم برای مقابله با مخالفان خود دارد. دولت #ترامپ نیز مجبور است به دلیل تأمین مایحتاج مردم و جبران #بیکاری ناشی از کرونا و کاهش قیمت نفت همچنان به سیاست حمایت از #تولیدداخلی ادامه داده و شاهد ضعیف‌تر شدن روزافزون ابزار تحریم باشد.

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#یادداشت_تحلیلی
#اقتصاد_جهانی

💢 اقتصاد #پساکرونا

محمد مهدی #بازگیرخوب، پژوهشگر دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🔰 بهمن ماه ۱۳۹۸، زمانی که مقام‌های #چینی برای اولین بار از شیوع #ویروس ناشناخته‌ای خبر دادند که حالا میلیاردها نفر کاملاً با آن آشنا هستند، شاید کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد ظرف مدت کوتاهی عده زیادی بیمار شوند و کمر #اقتصاد_جهان زیر فشار این موجود نامرئی خم شود.

❇️ طولی نکشید که این ویروس مرزهای #چین را درنوردید؛ مرز بسیاری از کشورها بسته شد، هواپیماها زمین‌گیر شدند، بسیاری از #فعالیت‌های_اقتصادی از حرکت ایستاد، شغل‌های زیادی از دست رفت، #بازارهای_مالی سقوط کرد و بسیاری از دولت‌ها مجبور به تزریق #پول به اقتصادشان شدند.

❇️ هر چند ابعاد اقتصادی این #بحران به دلیل نامشخص بودن نقطه پایان آن هنوز به روشنی مشخص نیست؛ ولی بسیاری این بحران را بدتر از اتفاقاتی نظیر #بحران_اقتصادی ۱۲ سال پیش در جهان خوانده یا آن را با "#رکود_بزرگ" دوران پس از بحران ۱۹۲۹ میلادی مقایسه کرده‌اند.

🔻 متن کامل #یادداشت در خبرگزاری #مهر:

🔗 mehrnews.com/xSTRf

🆔 @EconomicDiplomacyISU
#گزارش_تحلیلی
#اقتصاد_منطقه

💢 توصیه‌هایی برای اقتصادهای منطقه خلیج فارس در دوران #پساکرونا

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران

✳️ دولت‌های متطقه #خلیج‌فارس بر اساس شاخص سخت‌گیری آکسفورد، به سرعت و قاطعانه از طریق #قرنطینه نسبت به شوک همه‌گیری #کووید_۱۹ واکنش نشان دادند. همراه با از دست‌دادن #درآمدهای_نفتی و تحت فشار قرار گرفتن #تامین_مالی بخش عمومی و بسیاری از افراد شاغل در این بخش، در مقایسه با سایر اقتصادها، نیاز کمتری به اعمال سیاست‌های مالی ضدچرخه‌ای بود. با این وجود، پرداخت #مالیات به تعویق افتاد، بودجه‌هایی برای هزینه‌های سلامت تخصیص یافت و پشتیبانی هدفمندی از طریق برنامه‌های حمایت از درآمد و #اشتغال برای خانوارها ارائه شد.

✳️ در این گزارش به توصیه‌هایی که توسط اتاق فکر امور بین‌المللی چتم‌هاوس (Chtham House) برای #اقتصادهای_منطقه خلیج ‏فارس با تاکید بر لزوم تغییر نقش #دولت و تقویت #بخش_خصوصی ارائه شده، پرداخته شده است.

🔻 متن کامل #گزارش در پیوند زیر:

🔗 http://www.tccim.ir/Images/Docs/1525.pdf

🌐 دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی

🆔 @EconomicDiplomacyISU