اینترنت رایگان؛ به نام مردم، به کام اپراتورها
🖋️نسیم سلطان‌بیگی
🔸وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه نشست هیات دولت د ر جمع خبرنگاران از اختصاص بسته‌های اینترنتی رایگان برای سه دهک پایین جامعه خبر داد. به گفته او افرادی که یارانه ۴۰۰ هزار تومانی دریافت می‌کنند مشمول این طرح می‌شوند. در این فاوانوشت به بررسی این طرح می‌پردازیم.
🔹اولین سوالی که در صحبت‌های عیسی زارع‌پور پاسخی برای آن نمی‌توان یافت این است که اساسا آیا دهک‌های مصرفی اینترنت در کشور با دهک‌های درآمدی (که یارانه معیشتی بر اساس آن تخصیص یافته است) همخوان و منطبق‌اند؟ داده‌های آخرین طرح آمارگیری هزینه درآمد خانوار مرکز آمار در سال ۱۳۹۹ به ما می گوید خانوارهایی با هزینه کرد ماهانه بیش از ۷۵ هزار تومان برای بسته های اینترنت در دهک ۹مصرف اینترنت در کشور قرار می‌گیرند(دهک ۹ و ۱۰ برخوردارترین دهک‌ها هستند). عددی که محاسبه مجدد آن با توجه به افزایش قیمت‌ها در دو سال اخیر به حدود ۱۰۰ هزار تومان در ماه می‌رسد. این داده‌ها از یک سو نشان‌دهنده پایین بودن سطح کلی تعرفه بسته‌های اینترنت در کشور است و از سوی دیگر نشان از فقدان ارزیابی دقیق نسبت به توزیع دهک‌های مصرفی اینترنت مردم در وزارت ارتباطات دارد.
🔸چنین طرح‌هایی معمولا با هدف تحقق عدالت دیجیتال در دستور کار قرار می‌گیرند و این در حالی است که اجرای آنها به توسعه هیچ زیرساختی کمک نمی‌کند و بیش از آنکه کاربران از آن سود ببرند، اپراتورها را به سود می‌رساند. زیرا هزینه اجرای این طرح‌ها که به گفته پژوهشگران این حوزه حدود ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت، می‌تواند به روش‌های مختلفی از جمله به عنوان یارانه واردات گوشی‌های هوشمند مقرون به صرفه برای اقشار کم درآمد سرمایه‌گذاری شود یا به عنوان یارانه پلتفرم‌های داخلی مانند فیلیمو و نماوا و... برای اعمال تخفیف حق اشتراک برای اقشار کم برخوردار در نظر گرفته شود که هر یک از این تصمیم‌های جایگزین احتمالا اثربخشی بیشتر و پایدارتری در مسیر تحقق عدالت دیجیتال بجای می گذارند. زیرا با اجرای چنین طرح‌هایی در حقیقت اقشار کم مصرف به عنوان هدف در نظر گرفته می شوند و این هدف‌گذاری برخاسته از تحلیل دقیق و تخصصی اکوسیستم اقتصاد دیجیتال کشور است که لزوما با دهک بندی اقتصادی مرسوم برای تخصیص سیاست های حمایتی و معیشتی همخوانی ندارد.
🔹دولت گذشته تلاش کرد با تدوین طرح نظام تعرفه و مدل اقتصادی خدمات ارتباطی و پایه شبکه ملی اطلاعات و تعیین تعرفه نیم‌بها و یک سوم بها برای استفاده از پلتفرم‌های داخلی، کسب سهم ۱۰ درصدی اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور را محقق کند. در سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» که مصوب 1399، سهم ترافیک خدمات پایه کاربردی داخلی نسبت به خدمات پایه کاربردی خارجی، ۷۰ به ۳۰ در نظر گرفته شده و نرخ رشد سالیانه ۱۵ درصدی برای این بخش در نظر گرفته شد. اما آنچه در نهایت رخ داد اعتراض مکرر کاربران پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی درباره نحوه محاسبه تعرفه ترافیک داخلی و بین‌الملل بود. در آن زمان، بسیاری از کاربران روبیکا اعلام کردند نه تنها تعرفه استفاده از این پیام‌رسان، یک سوم نیست که حتی نیم‌بها نیز محاسبه نمی‌شود.
🔸برخی مدیران ارشد وزارت ارتباطات دولت یازدهم و دوازدهم نیز پس از واگذاری مسئولیت خود از این مصوبه انتقاد کردند و آن را ناقض بی‌طرفی شبکه، تصمیمی اشتباه و به ضرر تولیدکنندگان محتوا دانستند. نتیجه اجرای آن طرح افزایش ترافیک اینترنت، افت سرعت و افزایش درآمد اپراتورها بود، نه افزایش سهم مصرف و توسعه اکوسیستم داخلی؛ به نظر می‌رسد در دستور کار قرار گرفتن طرح‌هایی مانند اینترنت رایگان بازپیمودن همان مسیر باشد.
#فاوانوشت #آزمایشگاه_داده_و_حکمرانی #اینترنت_رایگان #وزارت_ارتباطات
🖋️نسیم سلطان‌بیگی
🔸وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه نشست هیات دولت د ر جمع خبرنگاران از اختصاص بسته‌های اینترنتی رایگان برای سه دهک پایین جامعه خبر داد. به گفته او افرادی که یارانه ۴۰۰ هزار تومانی دریافت می‌کنند مشمول این طرح می‌شوند. در این فاوانوشت به بررسی این طرح می‌پردازیم.
🔹اولین سوالی که در صحبت‌های عیسی زارع‌پور پاسخی برای آن نمی‌توان یافت این است که اساسا آیا دهک‌های مصرفی اینترنت در کشور با دهک‌های درآمدی (که یارانه معیشتی بر اساس آن تخصیص یافته است) همخوان و منطبق‌اند؟ داده‌های آخرین طرح آمارگیری هزینه درآمد خانوار مرکز آمار در سال ۱۳۹۹ به ما می گوید خانوارهایی با هزینه کرد ماهانه بیش از ۷۵ هزار تومان برای بسته های اینترنت در دهک ۹مصرف اینترنت در کشور قرار می‌گیرند(دهک ۹ و ۱۰ برخوردارترین دهک‌ها هستند). عددی که محاسبه مجدد آن با توجه به افزایش قیمت‌ها در دو سال اخیر به حدود ۱۰۰ هزار تومان در ماه می‌رسد. این داده‌ها از یک سو نشان‌دهنده پایین بودن سطح کلی تعرفه بسته‌های اینترنت در کشور است و از سوی دیگر نشان از فقدان ارزیابی دقیق نسبت به توزیع دهک‌های مصرفی اینترنت مردم در وزارت ارتباطات دارد.
🔸چنین طرح‌هایی معمولا با هدف تحقق عدالت دیجیتال در دستور کار قرار می‌گیرند و این در حالی است که اجرای آنها به توسعه هیچ زیرساختی کمک نمی‌کند و بیش از آنکه کاربران از آن سود ببرند، اپراتورها را به سود می‌رساند. زیرا هزینه اجرای این طرح‌ها که به گفته پژوهشگران این حوزه حدود ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت، می‌تواند به روش‌های مختلفی از جمله به عنوان یارانه واردات گوشی‌های هوشمند مقرون به صرفه برای اقشار کم درآمد سرمایه‌گذاری شود یا به عنوان یارانه پلتفرم‌های داخلی مانند فیلیمو و نماوا و... برای اعمال تخفیف حق اشتراک برای اقشار کم برخوردار در نظر گرفته شود که هر یک از این تصمیم‌های جایگزین احتمالا اثربخشی بیشتر و پایدارتری در مسیر تحقق عدالت دیجیتال بجای می گذارند. زیرا با اجرای چنین طرح‌هایی در حقیقت اقشار کم مصرف به عنوان هدف در نظر گرفته می شوند و این هدف‌گذاری برخاسته از تحلیل دقیق و تخصصی اکوسیستم اقتصاد دیجیتال کشور است که لزوما با دهک بندی اقتصادی مرسوم برای تخصیص سیاست های حمایتی و معیشتی همخوانی ندارد.
🔹دولت گذشته تلاش کرد با تدوین طرح نظام تعرفه و مدل اقتصادی خدمات ارتباطی و پایه شبکه ملی اطلاعات و تعیین تعرفه نیم‌بها و یک سوم بها برای استفاده از پلتفرم‌های داخلی، کسب سهم ۱۰ درصدی اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور را محقق کند. در سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» که مصوب 1399، سهم ترافیک خدمات پایه کاربردی داخلی نسبت به خدمات پایه کاربردی خارجی، ۷۰ به ۳۰ در نظر گرفته شده و نرخ رشد سالیانه ۱۵ درصدی برای این بخش در نظر گرفته شد. اما آنچه در نهایت رخ داد اعتراض مکرر کاربران پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی درباره نحوه محاسبه تعرفه ترافیک داخلی و بین‌الملل بود. در آن زمان، بسیاری از کاربران روبیکا اعلام کردند نه تنها تعرفه استفاده از این پیام‌رسان، یک سوم نیست که حتی نیم‌بها نیز محاسبه نمی‌شود.
🔸برخی مدیران ارشد وزارت ارتباطات دولت یازدهم و دوازدهم نیز پس از واگذاری مسئولیت خود از این مصوبه انتقاد کردند و آن را ناقض بی‌طرفی شبکه، تصمیمی اشتباه و به ضرر تولیدکنندگان محتوا دانستند. نتیجه اجرای آن طرح افزایش ترافیک اینترنت، افت سرعت و افزایش درآمد اپراتورها بود، نه افزایش سهم مصرف و توسعه اکوسیستم داخلی؛ به نظر می‌رسد در دستور کار قرار گرفتن طرح‌هایی مانند اینترنت رایگان بازپیمودن همان مسیر باشد.
#فاوانوشت #آزمایشگاه_داده_و_حکمرانی #اینترنت_رایگان #وزارت_ارتباطات
