ماهنامهٔ سینمایی فیلم امروز

عمق معنا و سطح نمود در سینمای مهرجویی @filmemrooz_official ویدئو: اپیزود «دختردایی گم شده» فیلم «داستان‌های جزیره» (1377)

مهرزاد دانش🖊وقتی صحبت از این می‌شود که فیلمی فلسفی یا عرفانی است، در وهله نخست، یاد ‌ایده‌ها و تمهیداتی می‌افتیم که فهم اثر را با پیچیدگی‌های بیانی همراه می‌سازند: دیالوگ‌های ثقیل، ضرباهنگ آرام، نمادسازی سنگین، پیرنگ فاقد قصه پررنگ و... برای همین معمولا فیلم‌هایی با این توصیفات، برای عموم مردم که وجه سرگرم‌کنندگی سینما اولویت اول است، چندان جذاب نیست.
یکی از ویژگی‌های سینمای مهرجویی، از قضا همین بود که با وجود انتسابش به همان لحن‌های فلسفی و عرفانی، برای عموم مردم هم جذابیت داشت. می‌توان برای این فرضیه محور‌های مختلفی را دنبال کرد، اما با توجه به ظرفیت محدود واژگانی این یادداشت، صرفا اشاره به یک نکته می‌شود و آن بهره‌گیری مهرجویی از ترانه‌های عامه‌پسند در فیلم‌هایش است. موسیقی و آواز و ساز، البته در سینمای مهرجویی (که خود اهل موسیقی و نوازنده‌ای متبحر در سنتور بود) یکی از محوری‌ترین موتیف‌ها است و جدا از آن که دو فیلم او به طور مستقل به موضوع موسیقی و ساز اختصاص داشتند (سنتوری و لامینور) در فیلم‌های دیگر نیز اشاره و الهام و ارجاعات متعدد به موسیقی شده است؛ از موسیقی متن هامون که ملهم از آثار باخ بود تا شخصیت سعدى در اجاره‌نشین‌ها که خواننده اپرا بود تا استفاده از ترانه‌های آلبوم نیلوفرانه علیرضا افتخاری در فیلم لیلا.
اما این بهره‌ها صرفا محدود به عناوین فاخر و روشنفکرانه نبود. استفاده مهرجویی از ترانه بومی جنوبی «دختردایی گم شده» که اجرا‌های مختلفی از آن شده و معروف‌ترین‌شان هم اجرای سندی است در فیلمی به همین نام و یا استفاده‌اش از ترانه «بی‌تو زمونه نامهربونه»‌ اندی در فیلم آسمان محبوب نشان می‌دهد نگاه مهرجویی به موقعیت‌های روشنفکرانه و دغدغه‌های فلسفی جاری در آثارش، لزوما با وام‌گیری از‌ایده‌های پیچیده و ثقیل شکل نمی‌گیرد و می‌توان با استناد به هنر‌های عامه‌پسند هم همان رهیافت را دنبال کرد.
این درسی بزرگ از مهرجویی بزرگ است که عمق معنا، لزوما با نمود‌های مغلق حاصل نمی‌شود.

@filmemrooz_official

#فیلم_امروز #داریوش_مهرجویی #خسرو_شکیبایی #فیلم #موسیقی

1.9K views09:05