در مرحله چهارم از طریق تعاملات اجتماعی به دستاورد های خود می‌پردازد و احساس کفایت می کند و در مرحله پنجم که در دوران نوجوانی ایجاد می شود، استقلال و دست یابی به هویت شکل می گیرد و اینها پیش نیاز هایی هستند برای مرحله بعد که مرحله دوستی و صمیمیت با دیگران است.
در پله بعد از صمیمیت است که از طریق همکاری به مرحله تولید، محصول و تاثیر گذاری بر جهان پا می گذارد.

حال اگر این مراحل در بستر مناسبی رخ ندهد فرد می‌تواند تمامی این مراحل را به گونه متضاد طی کند مثلا، بی اعتمادی به دیگران، سلب حق انتخاب از خود، بی کفایتی و در پی آنها نبود هویت مستقل و ناتوانی در صمیمی شدن با دیگران و به صرف انرژی در راستای دشمنی و رقابت با دیگران بپردازد و به جای تاثیر گذاری بر دنیای پیرامون از طریق تولید محصول، تخریب، حذف و نابودی را برگزیند.

این انسانی که از سلامت روان برخوردار نیست و رشد روانی سالمی نداشته برای دیدن خود نیازمند آینه ای است که بتواند خود را در آن ببیند.

بنابراین از طریق خلق دشمن و جنگ با آن، انگار جامه ای از هویت بر تن می کند و با تخریب و حذف دشمن خود ساخته، احساس تاثیر گذاری و در پی آن احساس توانمندی به او دست می دهد.

برای ساخت دشمن ابتدا نیازمند دو پاره سازی میان خیر و شر، خدا و شیطان، خوب و بد، سیاه و سفید یا مومن و کافر است.

در ادامه این دوپاره سازی تمامی صفت های ناپسند خود را انکار و با مکانیسم پروجکشن یا فرا فکنی به دشمن فرضی و خود ساخته نسبت می دهد تا بتواند خود را در دسته خوب ها قلمداد کند و تمام انرژی خود را صرف قضاوت، رقابت و جنگیدن با او می کند.
بنابراین:
انسان رشد نایافته هویت خود را در آینه دشمن خودساخته با ابزاری همچون جنگ و رقابت و قضاوت جستجو می کند.

حسام فیروزی
آبان ۱۴۰۲
تهران
#صلح #جنگ #رشد_فردی #قضاوت #رشد_فردی #روان #اریک_اریکسون #بلوغ #بلوغ_روانی #ارزشمندی #احساس_ارزشمندی #عزت_نفس #اعتماد_به_نفس #کودکانه #مسئولیت_پذیری #دکتر_حسام_فیروزی