نوقلم│آموزش نویسندگی
4.24K subscribers
436 photos
144 videos
16 files
77 links
آموزش نویسندگی، شعر، داستان به هنرجویان نوآموز

اینستاگرام نوقلم: instagram.com/noqalam

ارتباط با مدیر کانال (سعید تارم) 👈 saeed_tarom@
Download Telegram
نوشتن کتاب آموزشی (۱)

نوشتن کتاب آموزشی، بیش از همه مناسب افراد متخصص است؛ کسانی که در زمینه‌ای اطلاعات یا تجربیات مفید و مناسب دارند.

به این ترتیب، با نوشتن کتاب، هم برای خود اعتبار و امتیاز حاصل می‌کنند، هم به نیازهای مخاطبان‌شان پاسخ می‌دهند.

✍️ انتخاب موضوع

نوشتن کتاب، مثل ساختن آپارتمان است. هر آپارتمان چند طبقه دارد. هر طبقه چند واحد، و هر واحد چند اتاق دارد.

برای نوشتن کتاب آموزشی، ابتدا باید موضوع انتخاب کنیم. انتخاب موضوع، مثل یافتن مکان مناسب برای ساخت و ساز است.

در انتخاب موضوع، حتما باید به چند نکته دقت کنیم:

. یا باید از موضوعاتی بنویسیم که با آن آشنایی و درگیری داریم، یا باید با موضوع انتخابی، به اندازه لازم آشنا و درگیر شویم. در غیر این صورت، در دام کلی‌گویی و تکرار مکررات اسیر خواهیم شد.

. نوشتن کتاب زمان‌بر است. بنابراین، باید حتما به موضوع انتخابی، علاقه پایدار داشته باشیم؛ در غیر این صورت، پس از مدتی، دلسرد و دلزده می‌شویم؛ مخصوصا اگر فرایند نوشتن کتاب، بنا به علل مختلف، با وقفه روبرو شود یا به درازا بکشد.

برای تفهیم بهتر مطالب، موضوع «تربیت فرزند» را در نظر می‌گیریم، و در ادامه، بقیه مراحل کتاب‌نویسی را بر اساس همین موضوع پیش می‌بریم.

🔔 تذکر: مطالب فوق برای نوشتن کتاب‌های آموزشی، از نوع کاربردی، مناسب است. نوشتن کتاب در دیگر قالب‌ها مثل رمان، زندگی‌نامه، سفرنامه، مصاحبه، نقد، تفسیر، دایره‌المعارف و... فوت و فن خاص خود را دارد.

#نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش دست به دست کنید.)

@noqalam
نوشتن کتاب آموزشی (۲)

نوشتن کتاب آموزشی، بیش از همه مناسب افراد متخصص است؛ کسانی که در زمینه‌ای اطلاعات یا تجربیات مفید و مناسب دارند.

به این ترتیب، با نوشتن کتاب، هم برای خود اعتبار و امتیاز حاصل می‌کنند، هم به نیازهای مخاطبان‌شان پاسخ می‌دهند.

✍️ طبقه‌بندی مطالب

بعد از انتخاب موضوع، نوبت طراحی ساختار کتاب است. اگر بدون طراحی، نوشتن کتاب را آغاز کنیم، محتمل است در میانه راه، زمین‌گیر و سردرگم شویم.

در این مرحله، باید موضوع اصلی کتاب را به بخش‌های کوچک‌تر خُرد کنیم. این‌ بخش‌های کوچک‌تر، به نوعی فهرست کلی مطالب، و نقشه نوشتن کتاب است.

ما معمولا بخشی از اطلاعات لازم را پیشاپیش داریم. این اطلاعات غالبا برگرفته از مطالعات قبلی و تجربیات و مشاهدات شخصی ما است. بقیه اطلاعات لازم را هم باید از راه مطالعه و تحقیق به دست آوریم.

طبقه‌بندی مطالب بسیار مهم است. به نوعی، مسیر و مقصد کتاب را تعیین می‌کند. همچنین، به ما نشان می‌دهد در کدام یک از سرفصل‌ها، به اطلاعات بیشتری نیاز داریم.

در پست قبل، موضوع تربیت فرزند را در نظر گرفتیم. حالا می‌خواهیم با خُرد کردن آن به بخش‌های کوچک‌تر، فهرست کلی مطالب کتاب را به دست آوریم.

می‌توانیم سن و سال فرزند را مبنای طبقه‌بندی مطالب قرار دهیم. به این ترتیب، فعلا کتاب ما، حداقل چهار فصل (طبقه) دارد:

۱- تربیت فرزند تا دو سالگی
۲- تربیت فرزند تا هفت سالگی
۳- تربیت فرزند در دوران مدرسه
۴- تربیت فرزند در دوران بلوغ

🔔 تذکر: مطالب فوق برای نوشتن کتاب‌های آموزشی، از نوع کاربردی، مناسب است. نوشتن کتاب در دیگر قالب‌ها مثل رمان، زندگی‌نامه، سفرنامه، مصاحبه، نقد، تفسیر، دایره‌المعارف و... فوت و فن خاص خود را دارد.

#نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش دست به دست کنید.)

@noqalam
نوشتن کتاب آموزشی (۳)

نوشتن کتاب آموزشی، بیش از همه مناسب افراد متخصص است؛ کسانی که در زمینه‌ای اطلاعات یا تجربیات مفید و مناسب دارند.

به این ترتیب، با نوشتن کتاب، هم برای خود اعتبار و امتیاز حاصل می‌کنند، هم به نیازهای مخاطبان‌شان پاسخ می‌دهند.

✍️ تعیین مخاطب

در این مرحله، باید تعیین کنیم قرار است برای چه کسانی کتاب بنویسیم؟ برای زنان یا مردان؟ برای افراد مبتدی یا افراد متخصص؟ برای کودک و نوجوان یا بزرگ‌سال؟

تعیین مخاطب، مثل این است که تصمیم بگیریم کاربران ساختمان، قرار است با کدام هدف از ساختمان استفاده کنند؟ تجاری؟ ورزشی؟ تفریحی؟ آموزشی؟ اداری؟ مسکونی؟

پس از تعیین مخاطب، باید چالش‌ها و نیازهای او را شناسایی کنیم. شناخت نیازهای مخاطب، ما را در جمع‌آوری اطلاعات و تنظیم مطالب کمک خواهد کرد.

مثلا در موضوع تربیت فرزند، مخاطب ما والدین (مخصوصا مادران) هستند. بنابراین، باید خودمان را جای آن‌ها بگذاریم، ببینیم آن‌ها با کدام چالش‌ها روبرو هستند، و در چه مواردی به اطلاعات و راهنمایی نیاز دارند؟

🔔 تذکر: مطالب فوق برای نوشتن کتاب‌های آموزشی، از نوع کاربردی، مناسب است. نوشتن کتاب در دیگر قالب‌ها مثل رمان، زندگی‌نامه، سفرنامه، مصاحبه، نقد، تفسیر، دایره‌المعارف و... فوت و فن خاص خود را دارد.

#نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش دست به دست کنید.)

@noqalam
نوشتن کتاب آموزشی (۴)

نوشتن کتاب آموزشی، بیش از همه مناسب افراد متخصص است؛ کسانی که در زمینه‌ای اطلاعات یا تجربیات مفید و مناسب دارند.

به این ترتیب، با نوشتن کتاب، هم برای خود اعتبار و امتیاز حاصل می‌کنند، هم به نیازهای مخاطبان‌شان پاسخ می‌دهند.

✍️ گسترش موضوع

موضوع کتاب باید قابلیت گسترش داشته باشد؛ در غیر این صورت، حجم کتاب کمتر از مقدار لازم می‌شود. در این موارد، موضوع انتخابی، برای نوشتن مقاله مناسب است؛ نه کتاب.

با وجود این، یکی از روش‌های کارساز برای گسترش و پرورش موضوع، مطالعه کتاب‌های مشابه، و بهبود مطالب آن‌ها است.

با مطالعه کتاب‌های مشابه، شاید دریابیم نویسنده در تشخیص نیازهای مخاطب ناتوان بوده است.

یا با وجود تشخیص نیازهای مخاطب، نتوانسته است به آن‌ها درست پاسخ بدهد. یا به رغم پاسخ درست، از ارائه پاسخ‌های بهینه و به‌صرفه غفلت ورزیده است.

به این ترتیب، می‌توانیم با افزودن سرفصل‌های جدید، یا با تکمیل همین سرفصل‌ها، و یا با ساده‌سازی مطالب فعلی، فهرست مطالب کتاب خودمان را کامل کنیم.

تا این مرحله، موارد یاد شده، مخصوص طراحی ساختار کتاب است. هر چه وقت و انرژی بیشتری به آن اختصاص دهیم، چارچوب کتاب منظم‌تر و محکم‌تر خواهد شد.

در پست بعدی، نمونه‌ای از گسترش موضوع را مشاهده کنید: 👇

#نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش دست به دست کنید.)

@noqalam
ادامه پست قبل

در پست‌های قبل، موضوع تربیت فرزند را بر اساس سن و سال، به چهار بخش قسمت کردیم. بنابراین، کتاب ما فعلا چهار فصل دارد؛ مثل ساختمانی که چهار طبقه دارد.

حالا وقت آن است که هر فصل را به زیرفصل‌های متعدد قسمت کنیم؛ به عبارتی، در هر طبقه، چند واحد بسازیم:

۱- تربیت فرزند تا دو سالگی
. شیردهی
. وزن نوزاد
. رویش دندان
. زبان باز کردن
. بُل رفتن و راه افتادن
. گرفتن از شیر

۲- تربیت فرزند تا هفت سالگی
. رفتن به دستشویی
. خواب (زمان و مکان مناسب)
. تغذیه (ویتامین‌ها و مکمل‌های دارویی)
. امنیت (اجسام شکستنی، سماور، بخاری، وسایل برقی و...)
. سلامتی (تست‌های بینایی، شنوایی، بهره هوشی، واکسن‌ها)
. بازی
. توجه (تشویق و تنبیه)

۳- تربیت فرزند در دوران مدرسه
. انتخاب مدرسه
. رفت و برگشت مدرسه
. تکالیف درسی
. دوست‌یابی
. ایام امتحانات

۴- تربیت فرزند در دوران بلوغ
. بلوغ در دختران و پسران
. نیازها و چالش‌های دوران بلوغ

محتمل است که در گرماگرم نوشتن کتاب (مخصوصا در مرحله تحقیق) به مطالب دیگری برسیم. در این صورت، با توجه به فهرست، باید آن را در یکی از فصل‌ها یا زیرفصل‌های موجود جا دهیم.

گاهی مطالب جدید، با مطالب قبلی، ارتباط معنادار ندارد؛ به طوری که در هیچ یک از فصل‌ها یا زیرفصل‌های موجود نمی‌گنجد. در این موارد، می‌توانیم فصل یا زیرفصل دیگری به کتاب اضافه کنیم.

پیرو همین نکته، حین طراحی ساختار، مطالبی به ذهنم رسید که ترجیح دادم آن‌ها را در فصلی جدید (طبقه‌ای دیگر) جا دهم:

۵- تربیت فرزند در شرایط خاص
. تک‌فرزند
. فرزند یتیم
. فرزند طلاق
. فرزند دوقلو
. فرزند با بیماری خاص
. فرزندِ همسر (نامادری و ناپدری)
. فرزندخوانده (فرزند پرورش‌گاهی)
. غیبت پدر (زندان، اسارت، مسافرت)

🔔 تذکر: مطالب فوق برای نوشتن کتاب‌های آموزشی، از نوع کاربردی، مناسب است. نوشتن کتاب در دیگر قالب‌ها مثل رمان، زندگی‌نامه، سفرنامه، مصاحبه، نقد، تفسیر، دایره‌المعارف و... فوت و فن خاص خود را دارد.

#نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش دست به دست کنید.)

@noqalam
نوشتن کتاب آموزشی (۵)

نوشتن کتاب آموزشی، بیش از همه مناسب افراد متخصص است؛ کسانی که در زمینه‌ای اطلاعات یا تجربیات مفید و مناسب دارند.

به این ترتیب، با نوشتن کتاب، هم برای خود اعتبار و امتیاز حاصل می‌کنند، هم به نیازهای مخاطبان‌شان پاسخ می‌دهند.

✍️ نگارش کتاب

در مراحل قبل، موضوع کتاب را انتخاب کردیم. با طبقه‌بندی مطالب، متوجه شدیم کدام بخش از اطلاعات را داریم، و برای به دست آوردن کدام بخش، باید تحقیق کنیم.

در ضمن، با تعیین مخاطب و شناخت نیازهای او، مسیر تحقیق را مشخص کردیم. سپس از روش‌های گوناگون، مثل مطالعه کتاب‌های مشابه و ارزیابی آن‌ها، موضوع را گسترش دادیم و اطلاعات لازم را به دست آوردیم.

به این ترتیب، فهرست مطالب کتاب (طبقات و واحدها) را در اختیار داریم. اکنون نوبت نوشتن کتاب (ساخت چند اتاق برای هر واحد) است.

حالا باید طی برنامه‌ای منظم و منعطف، کتاب را بنویسیم؛ مثلا هر دفعه، یکی-دو عنوان.

چند نکته مهم در نوشتن کتاب

. تا حد ممکن، نسخه اول کتاب را سریع و آسان بنویسیم. به عبارتی، نگران غلط‌های املایی و کیفیت نهایی مطالب نباشیم. این موارد، مخصوص مرحله بازنویسی است.

. پیرو نکته قبل، اگر نوشتن بخش‌هایی از کتاب برای ما دشوار است، بهتر است فعلا از آن‌ها بگذریم، و سایر قسمت‌ها را کامل کنیم. بعدا فرصت داریم برگردیم و بخش‌های باقی‌مانده را بنویسیم.

. در خلوت و آرامش، با تمرکز و انرژی، و با ابزار مناسب کار کنیم. یکی با قلم و کاغذ سریع‌تر و آسان‌تر می‌نویسد، دیگری با تایپ ده‌انگشتی روی لپ‌تاپ. انتخاب با خود شما است.

. بهتر است فعلا به کسی خبر ندهیم که مشغول نوشتن کتاب هستیم. اگر مدتی دندان روی جگر بگذاریم، به نفع خودمان است.

. بهتر است فعلا به مسائل چاپ و نشر کتاب کاری نداشته باشیم. بهترین زمان برای آشنایی و پیگیری این مسائل، بعد از نوشتن کتاب است. ورود زودهنگام به این مرحله، تمرکز ما را به هم می‌زند.

🔔 تذکر: مطالب فوق برای نوشتن کتاب‌های آموزشی، از نوع کاربردی، مناسب است. نوشتن کتاب در دیگر قالب‌ها مثل رمان، زندگی‌نامه، سفرنامه، مصاحبه، نقد، تفسیر، دایره‌المعارف و... فوت و فن خاص خود را دارد.

#نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش دست به دست کنید.)

@noqalam
نوشتن کتاب آموزشی (۶)

نوشتن کتاب آموزشی، بیش از همه مناسب افراد متخصص است؛ کسانی که در زمینه‌ای اطلاعات یا تجربیات مفید و مناسب دارند.

به این ترتیب، با نوشتن کتاب، هم برای خود اعتبار و امتیاز حاصل می‌کنند، هم به نیازهای مخاطبان‌شان پاسخ می‌دهند.

✍️ بازخوانی و ویرایش

بعد از نوشتن نسخه اول، حتما باید کتاب را بازخوانی کنیم. در بازخوانی باید بر یافتن اشتباهات محتوایی تمرکز کنیم.

همچنین، مطالب اضافی و تکراری را حذف، و مطالب گنگ و ناقص را کامل کنیم. در صورت نیاز نیز، از مثال‌های متعدد، به اندازه لازم استفاده کنیم.

در این مرحله، شاید نتیجه بگیریم بهتر است تعداد فصل‌ها و عنوان‌ها را کم و زیاد کنیم؛ مثلا دو فصل را با هم ترکیب کنیم، یا یک فصل را به دو فصل تبدیل کنیم. شاید لازم بدانیم برخی از مطالب را بهتر است از یک فصل به فصلی دیگر انتقال دهیم.

علاوه بر این‌ها، می‌توانیم به اندازه دانش زبانی خود، روی نثر کتاب نیز کار کنیم؛ مثل اصلاح غلط‌های املایی، تغییر جمله‌بندی و تنظیم پاراگراف‌ها.

با این همه، محض اطمینان، بهتر است از ویراستاری خبره کمک بگیریم تا خاطرجمع شویم کتاب‌مان از غلط‌های املایی و سایر خطاهای نگارشی در امان است.

بعد از ویرایش نهایی، نوبت به مسائل چاپ و نشر کتاب می‌رسد: یافتن ناشر، دریافت مجوز، صفحه‌آرایی، طراحی جلد، چاپ، اعلام وصول، توزیع و تبلیغ.

🔔 تذکر: مطالب فوق برای نوشتن کتاب‌های آموزشی، از نوع کاربردی، مناسب است. نوشتن کتاب در دیگر قالب‌ها مثل رمان، زندگی‌نامه، سفرنامه، مصاحبه، نقد، تفسیر، دایره‌المعارف و... فوت و فن خاص خود را دارد.

#نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش دست به دست کنید.)

@noqalam
کشکول نوقلم

عناوین مهم‌ترین مطالب آموزشی کانال نوقلم را یکجا برای شما گرد آورده‌ایم. برای مطالعه، کافی است هشتگ مد نظر خود را لمس کنید:

✍️ دنیای گسترده نویسندگی را بشناسید: #مسیر_نویسنده_شدن

✍️ آنچه باعث می‌شود آموخته‌ها بی‌اثر شود: #موانع_یادگیری

✍️ بزرگان از علاقه‌مندی به نوشتن حکایت می‌کنند: #برگ_سبز

✍️ آنچه دست نویسنده را از نوشتن کوتاه می‌کند: #موانع_نوشتن

✍️ خود را بیشتر بشناسید: #انواع_هنرجویان

✍️ هر روز بنویسید : #تمرین_نوشتن

✍️ با این روش‌ها ایده‌های جدید برای نوشتن پیدا کنید: #ایده_یابی

✍️ هر بار، با این تمرین‌ها به استقبال نوشتن بروید: #نرم_کردن_قلم

✍️ یادگیری داستان‌نویسی را از اینجا آغاز کنید: #مبانی_داستان

✍️ اطلاعات خود را درباره داستان بیشتر کنید: #عناصر_داستان

✍️ از این اشتباهات بپرهیزید: #اشتباهات_داستان_نویسان_نوآموز

✍️ ایده‌های داستانی خود را گسترش دهید: #پرورش_ایده_داستان

✍️ رمان خود را در دوازده مرحله بنویسید: #مراحل_رمان_نویسی

✍️ با این تمرین‌ها، به دنیای داستان‌نویسی وارد شوید: #تمرین_داستان_نویسی

✍️ شخصیت‌های داستان خود را این طور بسازید: #تمرین_شخصیت_پردازی

✍️ داستان خود را از نو بسازید: #عیب_یابی_داستان

✍️ مسیر نویسندگی خود را از همین حالا انتخاب کنید: #انتخاب_قالب_نگارشی

✍️ انواع مقاله را بشناسید: #انواع_مقاله

✍️ عوامل سردرگمی در نویسندگی را بشناسید: #نویسندگی_هدفمند

✍️ تله‌های رایج در هدف‌گذاری را بشناسید: #هدف_گذاری

✍️ با شغل‌های مناسب برای نویسنده‌ها آشنا شوید: #فرصت_شغلی

✍️ با این ترفندها، نثر خود را درست، سرراست و آراسته کنید: #تقویت_نثر

✍️ نوشته‌های ویران خود را گام به گام آباد کنید: #تعمیرگاه_جملات

✍️ واژه‌های غبارگرفته ذهن خود را پیدا کنید: #کارگاه_وسعت_دایره_واژگان

✍️ الفبای شعر و شاعری را بیاموزید: #مبانی_شعر

✍️ مقدمات وزن شعر فارسی را بیاموزید: #مبانی_وزن

✍️ با وزن‌های شعر فارسی آشنا شوید: #معرفی_وزن_شعر

✍️ دایره واژه‌های فارسی خود را گسترش دهید: #فارسی_بنویسیم

✍️ با این ترفند غلط‌های املایی را دور بزنید: #غلط‌های_املایی_پرتکرار

✍️ کتاب آموزشی خود را این طور طراحی کنید: #نوشتن_کتاب_آموزشی

(این مطلب را با هدف گردش و گسترش دانش برای دیگران بفرستید.)

@noqalam